PHILIPPINE POETRY IN TAGALOG
KAKANGGATA
I -- MGA TULANG TAGALOG NG MGA NAKARAANG SIGLO AT MILENYO
Mula sa Katipunan ng mga Tulang Tagalog/Pilipino na Tinipon,
Pinili at Ipinalimbag ni Alberto Florentino: Bulaklak ng
Lahi (1974); Kayamanan ng Lahi (1991); Arimundingmunding
(1998); Kakanggata (2000); Bata-batuta [ms],
atbp.
KAKANGGATA
PREFACE
for all three Kakanggata's:
KAKANGGATA I -- Mga Tulang Tagalog*
KAKANGGATA II -- Mga Tulang Pambata*
KAKANGGATA III -- Philippine Writing in English
(*previously featured in Ilustrado/ManilaPost
website, March-August 2000)
The Kakanggata's Contain Works by
Anonymous Filipino Folk Poets and Bards,
Modern Fictionists and Playwrights,
from the Last Century and Millennium,
Written in Tagalog, Spanish, and English.
Selected / Compiled by Alberto Florentino
from his Peso Books and other series,
Published under his Imprints within forty years
from 1959 to 1999.
Including Little Gems of Poetry—
Tanaga and Ladino Poems, Folk Poems, and
Folk Songs from the Past—to Modern and Contemporary
Short Stories, Novels, and Drama;
by Writers in Tagalog led by Balagtas, in Spanish led by Jose
Rizal, and in English led by Jose Garcia Villa.
Includes Writers
from Fernando Bagongbanta to Virgilio Almario; from Claro M.
Recto—and Nick Joaquin, Paz Marquez Benitez, Francisco
Arcellana, and N.V.M. Gonzalez—to Wilfrido D. Nolledo
& Jose Lacaba.
Works include such titles as:
Ultimo Adios, Anchored Angel,
and stanzas from Florante at Laura;
a chapter and scenes from
Noli Me Tangere and Solo entre las sombras,
and many others too many to enumerate here.
I.
FOR THE PAST 50 or more years, I have been reading,
researching, and compiling Tagalog poems, most of them folk
poems and songs of anonymous authorship which for centuries
have been in the public domain.
In the
beginning my purpose was just to collect them for myself. So
I never made a note on my sources: what book or publication,
dates, and page numbers. The clippings or fax or xerox copies
went direct to my scrapbook through the years.
Later, from
1974, I found the urge to compile them. I published a number
of them in the first of the Makata series, starting with Bulaklak
ng Lahi (1974), poems of anonymous authorship from
various sources from the past centuries or millennia.
In 1991 I
compiled another collection: Kayamanan ng Lahi
(1991) which I published only as a chapbook in 1000 cps. The
folk poems or songs were read and performed in a public
library in Jersey City under the direction of the late Aida
Limjoco and with David Medalla as narrator and explicator. In
1998, I made a third compilation for my project with De La
Salle University Press (to reprint the "peso books"
or to start new titles): Arimundingmunding (1998)
under the imprint of DLSU Press (illustrated by Manuel
Baldemor) consisting of 100 plus stanzas
("saknongs").
My latest
compilations were Kakanggata (2000) and Bata-Batuta
(MS) which I have never printed or published but hope to put
on my website starting in 2001.
II.
In all these compilations and publications I avoided
footnotes, although I always had a page or two of
bibliography. I also never gave their translations in
English, Tagalog or any other language. I never had, and gave
out no, data on their authorship, the times they were
written, and other biographical or other information.
I just wanted
the reader, whom I presume knows Tagalog, to read them for
enjoyment. The songs had no musical notes or sheets and were
presented on the page as poems or lyrics.
In the last
century there had been many books on folktales and other folk
materials starting from early compilations of Tagalog and
others, by the team of Dean Fansler, and other American
researchers at the UP and other universities. In the second
half of the 20th century the most ambitious effort to collect
and publish a body of folk materials was the monumental
7-volume collection of Damiana Eugenio of UP, which includes
riddles, sayings, myths, legends, folk songs, etc. in volumes
that run to an average of 1000 pages each.
III.
What fascinated me to no end were speculations as to who the
authors of these folk poems or songs were: persons (or either
sex) working alone or groups in the community; youngsters or
oldsters; males or females; mothers, aunts, sisters or
caretaker ("yaya")---or, why not, males? an inborn
poet or plain common tao; a collaboration between a
composer and a lyricist---or both in one person?
Other
questions: when did they start being composed? in the past
century or centuries? In the second millennium or many
millennia past? eons ago? were they ever put down in writing
on clay, leaf, bark, bamboo or rock? if not, how did they
survive the centuries or the millennia when there were no
printing press, no paper, no recording device? were they
transmitted purely by ear and memory? by word of mouth?
How big was
their audience to begin with? a neighborhood, a poblacion, or
a whole town? a province? a linguistic region? the whole
nation? were there translations in other linguistic regions?
Were the poems
and songs all, or mostly, anonymous? was it because in oral
literature there was no way to remember or record the name of
the poet(s) or songwriter(s)?
Were the songs
originally poems and was music or melody later added to them?
were the poems originally songs but that the melody had been
forgotten?
IV.
So, dear reader, whoever and wherever you are, in the
homeland or abroad, read these---silently or aloud---and if
you wish, sing it (if you remember the melody), sing it to
your self or to a child in a crib or school tot; to your
child or your grandchildren; to a friend or neighbor; as you
read these, you may remember them from childhood or may be
reading them for the first time in your life. Whichever way,
you will surely enjoy them.
If you have friends who do not know Tagalog, do not feel
sorry for them. If they belong to any of the other 8 major
languages, or 80 other Filipino languages and vernaculars
from Aparri to Jolo, they surely have their own folk poems
and songs from their home languages. All they have to do is
seek them out. Somewhere, there are old people who still
remember poems and songs like these which were never put down
on paper or read into a tape recorder.
Enjoy.
---BERT FLORENTINO, Editor-in-chief
1. LUYA Anonimo
2. TANAGA Anonimo
3. ANG TAMUNENENG KO
Anonimo
4. JOCELYN NG BALIUAG
Anonimo
5. MGA SAKNONG MULA SA
"FLORANTE AT LAURA" Francisco
Balagtas
6. SA TABI NG DAGAT Ildefonso
Santos
7. MGA
KAGILA-GILALAS NA PAKIKIPAGSAPALARAN
NI JUAN DE LA CRUZ Jose Lacaba
8. SALAMAT NANG
WALANG HANGA Fernando Bagongbanta
9. LOOB NINYONG MASILAKBO
Felipe de Jesus
10. MAY BAGYO MA'T MAY DILIM Una
Tagala Persona
11. SALAMAT NANG WALANG HOYANG
Pedro Suarez Ossorio
12. SINONG TAO KAYA Anonimo
13. PAKINGGAN MO, AKING BUNSO
Anonimo
13. AKO AY NAGTANIM Anonimo
14. MAHAL NA BINATA Anonimo
15. MAHAL NA GINOO Anonimo
16. MAY BALAK KA PALA Anonimo
17. HELE, HELE, TATIS Anonimo
18. DI BAGA NOONG UNA Anonimo
19. SA DALAMPASIGAN Anonimo
20. HALINA, HALINA Anonimo
21. MAHAL NA GINOO Anonimo
22. KUNDIMAN Jose Rizal
23. BUHAY Manuel Car. Santiago
24. METAMORPOSIS Virgilio
Almario
25. SA POETRY Rolando Tinio
Luya
Anonimo
Ako ay nagtanim,
kapirasong luya,
tumubo ay gabi,
namunga ng mangga;
nang aking pitasin,
hinog na papaya;
bumagsak sa lupa—
magandang dalaga!
Tanaga
Anonimo
Katawan mong madudurog,
Uuuri't mabubulok,
Siyang sinusunod-sunod,
Hinihimas, iniirog.
Soliranin
Ang Tamuneneng Ko
Anonimo
Ang tamuneneng ko'y lumuha sa bundok,
Kasabay ang taghoy ng luha't himutok.
Luha'y naging dagat, along sumasalpok,
Ang tamuneneng ko'y sadyang napalaot.
Ako namang ito'y humanap ng daong
At kusang tumugpa sa gitna ng alon.
Natagpu-tagpuan: sigwa at daluyong,
Ang tamuneneng ko'y kung saan nataboy.
Mana isang araw, humampas ang hangin
Dini sa dibdib ko na nahihilahil.
Kaya pala gayon ay si tamuneneng
Nasa aking puso't doon humihimbing.
Hayo, mga sama, at ako'y tulungan
Sa dagat itawid itong kapalaran.
Kung tayo'y palaring dumating sa pampang,
Ang tamuneneng ko'y aking kalangitan.
Hala, gaod tayo, pagod ay tiisin,
Ang lahat ng hirap, pag-aralang bathin.
Palayu-layo man, kung ating ibigin,
Daig ang malapit na ayaw lakbayin.
Awiting-Bayan
Jocelyn ng Baliuag
Anonimo
I
Pinopoong sinta niring kaluluwa,
Nakakawangis mo'y mabangong sampaga;
Dalisay sa linis, dakila sa ganda,
Matimyas na bukal ng madlang ligaya.
Edeng masanghayang kinaluluklukan
Ng galak at tuwang katamis-tamisan;
Handa kang maningning na ang matunghaya'y
Masamyong bulaklak agad sumisikal.
Pinananaligan niring aking dibdib
Na sa paglalayag sa dagat ng sakit
Di mo babayaang malunod sa hapis,
Sa pagkabagbag ko'y ikaw ang sasagip.
II
Ikaw ang lunas sa aking dalita,
Tanging magliligtas sa niluha-luha,
Bunying binibining sinukuang kusa
Niring katawang nangangayupapa.
Tanggapin ang aking wagas na pag-ibig,
Marubdob na ningas na taglay sa dibdib;
Sa buhay na ito'y walang nilalangit
Kundi ikaw lamang, ikaw niring isip.
At kawakasa'y ang kapamanhikan,
Tumbasan mo yaring pagsintang dalisay;
Alalahanin mong kung di kahabagan,
Iyong lalasunin ang aba kong buhay.
III
Sa tarik ng sinta, pagal na sa hirap,
Ang bunga ng nasa'y laging inaakyat;
Anyong padudulo'y biglang itinulak
Ng kapang-agaw ko sa sinta mo't liyag.
Ang idinilig ko'y luhang bumabatis,
Binakuran ko pa, masinsing pag-ibig;
Sa hardin ng sinta ako ang naglinis,
Saka nang mamunga'y iba ang nagkamit!
Adios, halamanang aking binakuran,
Hirap at dalita'y diyan ko kinamtan.
Kung kaya nga lamang di ko malimutan,
Palibhasa, Neneng, pinamuhunanan!
Mga
Saknong Mula sa
Florante at Laura
Francisco Balagtas (Francisco Baltazar)
Pag-ibig anaki'y aking nakilala
Di-dapat palakhin ang bata sa saya,
At sa katuwaa'y kapag namihasa,
Kung lumaki'y walang hihinting ginhawa.
Sapagka't ang mundo'y bayan ng hinagpis,
Mamaya't sukat tibayan ang dibdib,
Lumaki sa tuwa'y walang pagtitiis,
Anong ilalaban sa dahas ng sakit?
Ang taong magawi sa ligaya't aliw,
Mahina ang puso't lubhang maramdamin,
Inaakala pa lamang ang hilahil
Na daratni'y di na matutuhang bathin.
Para ng halamang lumaki sa tubig,
Daho'y nalalanta munting di madilig,
Ikinaluluoy ang sandaling init,
Gayundin ang pusong sa tuwa'y maniig.
Munting kahirapa'y mamalakhing dala,
Dibdib palibhasa'y gawing magbata,
Ay bago sa mundo'y bawa't kisapmata,
Ang tao'y mayroong sukat ipagdusa.
Ang laki sa layaw karaniwa'y hubad
Sa bait at muni't sa hatol ay salat;
Masaklap na bunga ng maling paglingap,
Habag ng magulang sa irog na anak.
Sa taguring bunso't likong pagmamahal
Ang isinasama ng bata'y nunukal,
Ang iba'y marahil sa kapabayaan
Ng dapat magturong tamad na magulang.
Sa
Tabi Ng Dagat
Ildefonso Santos
Marahang-marahang manaog ka, irog, at kata'y lalakad,
Maglulunoy katang payapang-payapa sa tabi ng dagat;
Di na kailangang sapnan pa ang paang binalat-sibuyas,
Ang daliring garing at sakong na waring kinuyom na rosas.
Manunulay kata, habang maaga pa, sa mga pilapil
Na nalalatagan ng damong may luha ng mga bituin;
Patiyad na tayo ay maghahabulang simbilis ng hangin,
Nguni't walang ingay, hanggang sa sumapit sa tiping buhangin.
Pagdating sa tubig, mapapaurong kang parang nangingimi,
Gaganyakin kita sa nangaroroong mga lamang-lati;
Doon ay may tahong, talaba't halaang kabigha-bighani-
Hindi kaya natin mapuno ang buslo bago tumanghali?
Pagdadapithapon, kata'y magbabalik sa pinanggalingan,
Sugatan ang paa at sunog ang balat sa sikat ng araw.
Talagang ganoon: sa dagat man, irog, ng pagmamahalan,
Lahat, pati puso, ay naaagnas ding marahang-marahan.
Kagilagilalas
Na Pakikipagsapalaran ni Juan de la Cruz
Jose Lacaba
Isang gabing madilim
puno ng pangambang sumakay sa bus
si Juan de la Cruz
pusturang-pustura
kahit walang laman ang bulsa
BAWAL MANIGARILYO BOSS
sabi ng konduktora
at minura
si Juan de la Cruz
Pusturang-pustura
kahit walang laman ang bulsa
nilakad ni Juan de la Cruz
ang buong Avenida
BAWAL PUMARADA
sabi ng kalsada
BAWAL UMIHI DITO
sabi ng bakod
kaya napagod
si Juan de la Cruz.
Nang abutan ng gutom
si Juan de la Cruz
tumapat sa Ma Mon Luk
inamoy ang mami siopao lumpia pansit
hanggang sa mabusog.
Nagdaan sa Sine Dalisay
tinitigan ang retrato ni Chichay
PASSES NOT HONORED TODAY
sabi ng takilyera
tawa nang tawa.
Dumalaw sa Congreso
si Juan de la Cruz
MAG-INGAT SA ASO
sabi ng deputado.
Nagtuloy sa Malakanyang
wala namang dalang kamanyang
KEEP OFF THE GRASS
sabi ng hardinero
sabi ng sundalo
kay Juan de la Cruz.
Nang dapuan ng libog
si Juan de la Cruz
namasyal sa Culiculi
at nahiga sa pusali
parang espadang bali-bali
YOUR CREDIT IS GOOD BUT WE NEED CASH
sabi ng bugaw
sabay higop ng sabaw.
Pusturang-pustura
kahit walang laman ang bulsa
naglibot sa Dewey
si Juan de la Cruz
PAN-AM BAYSIDE SAVOY THEY SATISFY
sabi ng neon.
Humikab ang dagat na parang leon
masarap sanang tumalon pero
BAWAL MAGTAPON NG BASURA
sabi ng alon.
Nagbalik sa Quiapo
si Juan de la Cruz
at medyo kinakabahan
IN GOD WE TRUST
sabi ng obispo
ALL OTHERS PAY CASH.
Nang wala nang malunok
si Juan de la Cruz
dala-dala'y gulok
gula-gulanit na ang damit
wala pa ring laman ang bulsa
umakyat
sa Arayat
at namayat
na si Juan de la Cruz
WANTED DEAD OR ALIVE
sabi ng PC
at sinisi
ang walanghiyang kabataan
kung bakit sinulsulan
ang isang tahimik na mamamayan
na tulad ni Juan de la Cruz
Ladino
Salamat Ng Walang Hangga
Fernando Bagongbanta
Salamat nang walang hanggan
Gracias se den sempiternas,
Sa nagpasilang ng tala
Al que hizo salir la estrella
Nakapagpanaw ng dilim
Que destierre las tinieblas
Sa lahat ng bayan natin.
De toda esta nuestra tierra.
Kauna-unahang
gamit ng talinhaga
Loob Ninyong Masilakbo
Felipe de Jesus
Loob ninyong masilakbo
Parang ningas alipato,
Sa alapaap ang tungo
Ay bago hamak na abo.
Kauna-unahang
kilalang makatang Tagalog
May Bagyo Ma't May Dilim
Una Tagala Persona
May bagyo ma't may dilim,
Ang ula'y titigisin,
Ako'y magpipilit din
Aking paglalakbayin,
Tuluyan kong hanapin
Diyos na Ama namin.
Kauna-unahang
makatang Tagalog na nakilala sa pangalan?
Salamat Nang Walang Hoyang
Pedro Suarez Ossorio
Salamat nang walang hoyang
Sa iyo, Diyos kong maalam,
Nitong iyong awang mahal
Sa aming Katagalugan.
Ikaw, paraluman namin,
Ang sukat nga naming sundin
Hanggang di kami dumating
Sa lalawigang mahimbing.
Awiting-Bayan
Sinong Tao Kaya
Anonimo
(Nilathala ni Jean Baptiste Mallat sa Les
Philippines: Paris, 1846)
Sinong tao kaya sa sandaigdigan
Ang may dusa nitong aking kahirapan?
Di mo na nilingo't pinalungaylungay
Pagsinta sa iyong walang kaliluhan.
Signos at planetas, nangasaan kayo?
Ikaw, Kamatayan, ngayo'y sumaklolo.
Aanhin ko ang buhay sa panahong ito,
Wala ring halaga kung ang sinta'y lilo.
Maghintay-hintay ka, irog kong pumatay,
Itong pinatay mo kung pagbabalikan
Di ko naman wikang ako'y panangisan,
Ihatid mo lamang sa tabi ng hukay.
Tulang-Bayan
Pakinggan Mo, Aking Bunso
Anonimo
Pakinggan mo, aking bunso, itong mga sasabihin,
Na sa aking katandaa'y parang huling tagubilin:
Sa puso mo ay ingatan at sa diwa'y kandilihin,
Balang araw ay tutubo't para utang na singilin.
Sambahin mo't dakilain ang mataas na Bathala,
Ang pagsamba'y diligin mo sa muni't nang manariwa;
Ang sarili'y para mo ring pawawalan ng bahala
Kung ang Diyos ay hindi mo itanim sa puso't diwa.
Mahalin mo habang-buhay ang Bayan mo at ang lahi;
Oras-oras, sa kilos mo, ay itanim sa pangwari;
Ang paglimot sa Bayan mo, sa sarili'y pag-aglahi,
Pagwawaksi't pagwawaldas sa likas na mga ari.
Igalang mo't arugain ang nagkupkop na magulang;
Oras-oras ay dinggin mo ang palihim na awitan;
Kahit ka na naghihirap, kasaluhin sa dinulang,
Kahit mo na ikasawi, aliwin sa panambitan.
Bigyan mo ng karangala't dakilain ang sarili;
Sa tukso ng kamunduha'y hindi dapat mamarati;
Busabos ang di marunong sa sarili'y kumandili,
Isang hamak ang sa lusak ay masabing nahirati.
Sikapin mong lumigaya't tumahimik ang tahanan,
Maging pugad ng marilag at mapuring kapalaran;
Ang ligalig sa buhay mo ay dapat na paglabanan,
Kung labis man sa panata ay di bagay na tawaran.
Ako
Ay Nagtanim
Anonimo
Ako ay nagtanim, kapirasong luya,
Tumubo ay gabi, namunga ng mangga;
Nang aking pitasin, hinog na papaya;
Bumagsak sa lupa: magandang dalaga!
Mahal
Na Binata
Anonimo
Mahal na binata ay magdahan-dahan
Ikaw nang paghipo sa kanan kong kamay;
Dulo ng daliri'y kapag hinawakan,
Buti pa'y kitlin mo ang sariling buhay.
Mahal
Na Ginoo
Anonimo
Mahal na ginoo, nagpupumilit ka,
Ako'y turuan mo ng sumar de cuenta;
Bituin sa langit, kung ilang hilera,
Ang tubig sa dagat, ilagay sa tasa.
Mahal na ginoo, nagpipilit ka rin,
Dahon ng aroma ay iyong hichuhin;
Pagka nahicho mo'y dalhin mo sa akin,
Ang hain mong sinta'y pilit tatanggapin.
Mahal na ginoo, huwag kang magpumilit
Umakyat sa kahoy na lubhang matinik;
Baro't salawal mo'y magkakampupunit,
Kung sa ganang akin, walang masasapit.
May
Balak Ka Pala
Anonimo
May balak ka palang pumitas ng rosal,
Di ka nagpunta ng kapanahunan;
Nang pumarito ka'y lagas na ang tangkay,
Buko ma'y wala na, nasa iba nang kamay.
Ibang bersiyon
Ikaw at ikaw rin, aking sinisisi,
May nais ka pala, di ka nagsasabi,
Ang nakakatulad, bituin sa langit,
Sisikat din lamang, nagpahatinggabi.
Hele,
Hele, Tatis
Anonimo
Hele, hele, Tatis, hele, hele, Tacion,
Bendita tu eres, sabado ng hapon,
Binabati kita, di ka man nalingon,
Nagmamalaki ka, may panyo kang asul.
Ang panyo mong asul, dinagit ng lawin,
Dinala sa bundok, siyang pupugarin;
Di na maglalaon, ako'y bibili rin;
Luma na ang iyo, bago pa ang akin.
Di
Baga Noong Una
Anonimo
Di baga noong una, noong unang panahon,
Ako ang anahaw na pinandungpandong;
Nang makakita ka ng pulang payong,
Pandung mong anahaw, iyong itinapon.
Itinapon mo na, iyo pang winaksi
At ang wika mo, di na magsisilbi;
Ano't nang masira, payong mong binili,
Nagsauli ka rin sa pandung mong dati.
Sa
Dalampasigan
Anonimo
Sa dalampasigan, dagat ng Maynila,
Luneta ang tawag ng mga Kastila;
Doon nga binaril ang kaawa-awa
Nating Pilipino, martir nitong lupa.
Naramay sa dusa 'yang ating tanggulan,
Panganay na Burgos at bunsong si Rizal;
Sa inggit at takot ng mga sukaban,
Pinatay kahit walang bahid kasalanan.
Halina,
Halina
Anonimo
Halina, halina, kulasising itim,
Galing sa gubyernong padala ng matsing;
Kung maliligo ka bukas nang madilim,
Padadalhan kita ng gugong maitim.
Halina, halina, kulasising puti,
Galing sa simbahang padala ng pare;
Kung maliligo ka bukas nang tanghali,
Padadalhan kita ng gugong maputi.
Halina, halina, kulasising pula,
Galing sa simbahang padala ng kura;
Kung maliligo ka bukas ng umaga,
Padadalhan kita ng gugong mapula.
Mahal
Na Ginoo
Anonimo
Mahal na ginoo, akin pong tinanggap
Ang iyong padalang mapitagang sulat;
Nang di paratangan ng pagmamataas,
Tutugunin ko po ang inyong kalatas.
Nagtataka ako sa kapangahasang
Ang pagsinta ninyo'y sa akin inialay,
Gayong tanto ninyong ako'y may magulang,
Dapat sangguniin sa ganitong bagay.
Hanggang dito ako'y magpapasalamat
Sa pagsintang handog na di ko matanggap;
Maniwala kayo, ang tunay kong hangad,
Kayo po'y magkamit ng magandang palad.
Kundiman
Jose Rizal
Tunay ngayong umid yaring dila't puso,
Sinta'y umiilag, tuwa'y lumalayo,
Bayan palibhasa'y lupig at sumuko
Sa kapabayaan ng nagturong puno.
Datapuwa't muling sisikat ang Araw,
Pilit maliligtas ang inaping Bayan;
Magbabalik mandin at muling iiral
Ang ngalang Tagalog sa sandaigdigan.
Ibubuhos namin ang dugo't babaha,
Matubos nga lamang ang sa amang lupa;
Hanggang di sumapit ang panahong tadhana,
Sinta'y tatahimik, tutulog ang nasa.
Buhay
Manuel Car. Santiago
Sagitsit ng tuwang nanulay sa ugat,
Aliping damdamin na nagpupumiglas,
Nang bigyan ng laya't bayaang umalpas,
Ang lugod ng puso'y dumaloy na katas.
Nagpikit ng mata ang antuking ilaw
At saka lumatag ang katahimikan;
Tulog na ang lahat, walang naglalamay
Kundi mga pusong tugma't magkaramay.
Halos nagpupuyos ang wagas na mithi,
Nang walang masayang na mga sandali;
Nagpapalumagak ang layong masidhi
Sa silid na kaban ng mga lunggati.
Bangkay na ang lugod matapos lumaya,
Patay na ang ningas ng kanilang nasa;
Kay tamis ng hirap, kay sarap ng luha,
Kasunod ng sigwa'y panahong payapa.
(Sa dibdib ng lupa ang punla'y tumubo
At ngayo'y hinog na ang bunga sa puno).
Metamorposis
Mga Nota ng Isang Serenata sa
Kaibuturan ng Gabing-Disyembre
Virgilio Almario
Sinderelang Serenata, esmeralda at granate,
Di ka takas na sonata sa sepulkrong alas-dose;
Manapa, sa sinisera ng sandali ay impante
Kang gumigitaw, sakay-wari ng sagradong elepante.
Kapagkuwan, sumibol ka at sumayaw sa estante
Ng retina, at sa diwa ay nagsinsil ng brilyante.
Ngayo'y oras ng paglalang, habang titig ng bitui'y
Labahang inmakulada sa planeta at sa dilim
Ng lunggati-lalo't uhaw bawat letrang isapapel,
At lapida bawat bantas. Bombilya man ay kulimlim,
Makinilyang nanlalamig ay kandilang kalawangin
Sa ngiti mo, naliligo ng asido at pormalin.
Pintig-pantig ka sa gayon, Sinderelang Serenata,
Kaulayaw ko kung gabi'y makulubot na kubyerta
At ang buwang nakalente ay may uban na sa mata.
Eskalera ng estropa at imaheng largabista
Ang handog mo; at sa tinig na may tanso ng trumpeta
Ang puso ko'y nilulunod sa posporo at bendita.
Esmeraldang pangitain at granateng kahel-anghel;
Rebelasyon-ebolusyo't rebolusyong inistensil
-Sa taludtod; tsokolate at aromang butil-butil
Na umapaw sa pandiwa at pang-uring nagdidildil.
Sa piling mo, ang pagtula ay kemika ng hilahil
Habang ako'y pasa-limbo sa palanking hasmi't nikel.
Diwa ngayon, kahit sigsig ng rayuma't dinisyembre,
Metapora ng tagsibol ang kindat mong kinoryente;
Sa pag-usad ng sandali sa magrasang engranahe,
May minutong adarna ka at naroong maging tigre
Nang linyang mabanghay ko'y naging kristong inespinghe.
Sa
Poetry
Rolando Tinio
Sa poetry, you let things take shape,
Para bang nagpapatulo ng isperma sa tubig.
You start siyempre with memories,
'Yung medyo malagkit, kahit mais
Na mais: love lost, dead dreams,
Rotten silences, and all
Manner of mourning basta't murder.
Papatak 'yan sa papel, ano. Parang pait,
Kakagat ang typewriter keys.
You sit up like the mother of anxieties.
Worried na worried hanggang magsalakip
Ang odds and ends ng inamag mong pag-ibig.
Jigsaw puzzle. Kung minsan, everything fits.
Pero sige ang pasada ng images
Hanggang makuha perfectly ang trick.
At parang amateur magician kang bilib
Sa sleight-of-hand na pinapraktis:
Nagsilid ng hangin sa buslo, dumukot,
By golly, see what you've got---
Bouquet of African daisies,
Kabit-kabit na kerchief,
Kung suwerte pa, a couple of pigeons,
Huhulagpos, beblend sa katernong horizon,
You can't say na kung saan hahapon.
