Επιστημονικά Βιβλία Εκδόσεις Κάτοπτρο

Τι είναι το Χάος;-Η φιλοσοφία του Ντετερμινισμού
5 μαθήματα

Από σελίδα του Πανεπιστημίου Austin-Texas

• Επιστροφή στην Εισαγωγή

ΜΑΘΗΜΑ 1ο : Η φιλοσοφία του Ντετερμινισμού

Ντετερμινισμός είναι η φιλοσοφική πίστη ότι κάθε γεγονός ή δράση είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα προηγούμενων γεγονότων και δράσεων. Έτσι τουλάχιστον κατ' αρχήν κάθε γεγονός ή δράση μπορεί να προβλεφθεί πλήρως εκ των προτέρων ή αναδρομικά. Ως φιλοσοφική πίστη για τον υλικό κόσμο ο ντετερμινισμός μπορεί να ανιχνευτεί πίσω στην Αρχαία Ελλάδα πολλές χιλιάδες χρόνια πριν. Ο ντετερμινισμός ενσωματώθηκε στη νεώτερη επιστήμη γύρω στο 1500μΧ με την εδραίωση της ιδέας ότι οι νόμοι αιτίου και αποτελέσματος διέπουν πλήρως όλες τις κινήσεις και τη δομή του υλικού κόσμου.

Σύμφωνα με το ντετερμινιστικό μοντέλο της επιστήμης, το Σύμπαν ξεδιπλώνεται στο χρόνο σαν το έργο μιας τέλειας μηχανής, χωρίς ούτε μια ατέλεια τυχαιότητας ή απόκλισης από τους προκαθορισμένους νόμους.

Ο άνθρωπος που συνδέθηκε πιο στενά με την εδραίωση του ντετερμινισμού ήταν ο Ισαάκ Νεύτων που έζησε στην Αγγλία πριν 300 περίπου χρόνια. Ο Νεύτωνας ανακάλυψε ένα αυτοσυνεπές σύνολο αρχών, τις εξέφρασε με μερικές μόνον προτάσεις και έδειξε ότι μ' αυτές μπορούσε να προβλεφθεί η κίνηση μιας εκπληκτικά μεγάλης ποικιλίας συστημάτων με πολύ υψηλό βαθμό ακρίβειας. Ο Νεύτωνας απέδειξε ότι οι τρεις νόμοι της κίνησης που πρότεινε, σε συνδυασμό με μια λογική επεξεργασία μπορούσαν ανάμεσα σε άλλα πράγματα να προβλέψουν με ακρίβεια τις τροχιές των πλανητών γύρω από τον Ήλιο, τις μορφές των τροχιών των βλημάτων επί της γης και το χρονοπρόγραμμα των παλιρροιών στους ωκεανούς, μήνα με το μήνα και χρόνο με το χρόνο.

Οι νόμοι του Νεύτωνα είναι πλήρως ντετερμινιστικοί διότι υποδηλώνουν ότι κάθετί που συμβαίνει μια μελλοντική χρονική στιγμή είναι τελείως προκαθορισμένο από ότι συμβαίνει τώρα, και επιπλέον το τώρα είναι πλήρως καθορισμένο από ότι συνέβη σε οποιαδήποτε στιγμή του παρελθόντος.

Οι νόμοι του Νεύτωνα ήταν τόσο πετυχημένοι ώστε για αρκετούς αιώνες μετά την ανακάλυψή τους, η επιστήμη της φυσικής αποτελείτο κυρίως από την επίδειξη πως οι νόμοι του θα μπορούσαν να εξηγήσουν τις παρατηρούμενες κινήσεις σχεδόν κάθε φυσικής διαδικασίας που θα μπορούσαμε να φανταστούμε.

Αν και οι νόμοι του Νεύτωνα ξεπεράστηκαν γύρω στα 1900 από ένα ευρύτερο σύνολο φυσικών νόμων, ο ντετερμινισμός παραμένει και σήμερα ως ο πυρήνας της φιλοσοφίας και ο στόχος της φυσικής επιστήμης.