Γνωριμία με το έργο του Ilya Prigogine

Περιεχόμενα Αφιερώματος:

1. Γνωριμία με το έργο του Ilya Prigogine
2. Ποιά κριτική κάνει στην κλασσική θεωρία o Prigogine;
3. Και γιατί ο Prigogine δεν συμφωνεί με την κβαντική θεωρία;
4. Τι ρόλο παίζει το βέλος του χρόνου;
5. Ο ρόλος των δομών διασκορπισμού και των διακλαδώσεων.
6. Ο ρόλος των διακλαδώσεων στην εξέλιξη της ζωής.
7. Το δημιουργικό χάος
8. Ο χρόνος προηγείται του είναι; Το προ-Σύμπαν

Από νωρίς ο Ilya Prigogine εστιάστηκε στη θερμοδυναμική, που συνδυάζει τη φυσική και τη χημεία και ασχολείται με τη σχέση ανάμεσα στη μηχανική ενέργεια και τη θερμότητα. Από την αρχή δε, η έννοια του χρόνου ήταν κεντρικό θέμα στις έρευνες του. Η δομή του, η έννοια του και η απουσία του ρόλου του χρόνου στην κλασσική θεωρία κέντρισαν το ενδιαφέρον του.

Στράφηκε δε στα θερμοδυναμικά συστήματα που βρίσκονταν όχι στην κατάσταση της ισορροπίας αλλά μακριά της. Οδηγήθηκε λοιπόν σε όλη του τη ζωή στις δυναμικές διαδικασίες μέσα στη φύση, πράγμα που αγκαλιάζει διαφορετικά πεδία, από την κοσμολογία και τη φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων μέχρι και τη βιολογία.

Η θεωρία του για τις δομές διασκορπισμού του χάρισε το βραβείο Nobel Χημείας και σύμφωνα με τα λόγια της Σουηδικής επιτροπής που του χορήγησε το βραβείο "Ο Progozine μεταμόρφωσε θεμελιακά και αναθεώρησε την επιστήμη της μη αντιστρέψιμης θερμοδυναμικής. Εδωσε νέες σχέσεις και δημιούργησε νέες θεωρίες για να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στα βιολογικά και κοινωνικά επιστημονικά πεδία της έρευνας."

Στα πολυάριθμα βιβλία και εργασίες του, από τα οποία αναφέρουμε ενδεικτικά μερικά: "Από το Είναι στο Γίγνεσθαι: Χρόνος και Πολυπλοκότητα στις Φυσικές Επιστήμες", "Τάξη μέσα από το Χάος", "Ο Νέος διάλογος του Ανθρώπου με τη Φύση", φαίνεται καθαρά όχι μόνο το επιστημονικό του έργο αλλά και η βαθύτατη φιλοσοφική, μυστικιστική, ολιστική αντίληψη του για τον κόσμο.

Αυτό που προσπαθεί λοιπόν να πετύχει μαζί με τους συνεργάτες του είναι η ενοποίηση της κλασικής φυσικής, της φιλοσοφίας και των τεχνολογικών εφαρμογών.

Οι έννοιες, τις οποίες επιμένει να χρησιμοποιεί ο Ρrigogine ως θεμελιώδεις και αναγκαίες για την διατύπωση των φυσικών θεωριών , είναι:
το βέλος του χρόνου, η μη αντιστρεπτότητα, η πιθανότητα, οι  δομές διασκορπισμού ή εκλυτογενείς δομές (dissipatives structures) και η αυτοοργάνωση.

Αυτό, που τονίζει συνεχώς ο μεγάλος Ρώσος επιστήμονας, είναι ότι όπως προκύπτει από την μελέτη της Φύσης οφείλουμε να συνδέσουμε την μη αντιστρεπτότητα και το βέλος του χρόνου με μία νέα διατύπωση των νόμων της Φύσης, η οποία θα είναι πιθανοκρατική. Μια τέτοια περιγραφή, τονίζει ο Ρrigogine, μας παρέχει τις αρχές που θα μας επιτρέψουν στο μέλλον να ανιχνεύσουμε την δομή του Σύμπαντος. Αλλά αυτό το Σύμπαν δεν είναι δεδομένο, όπως πίστευαν ο Laplace και πολλοί μετά απ' αυτόν, στηριζόμενοι στην μοναδικότητα των λύσεων των διαφορικών εξισώσεων της κλασικής φυσικής. Αυτή η κλασική βεβαιότητα δεν έχει πια ισχύ. Αυτό όμως δεν αποτελεί ούτε μειονέκτημα ούτε ήττα. Πρόκειται για μια καθαρώς ρεαλιστική αντιμετώπιση της Φύσης.