CUỘC
TRANH ÐẤU BI HÙNG
CỦA
BÀ AUNG SAN SUU KYI
(Cập nhật
hóa 01/01/03)
Những chính
quyền ở những nước
Ðông Nam Á thường chia làm
hai loại: Một là độc tài Cộng
sản hai là độc tài quân phiệt.
Những nước rơi vào quỹ
đạo Cộng sản có thể kể
tên là Lào, Kampuchia và Việt Nam.
Những nước do quân phiệt cai
trị trước đây như Nam Dương
với nhà độc tài Suharto, Phi
luật Tân với nhà độc tài
Marcos. Một chế độ độc tài
do quân nhân lên nắm chính quyền
được gọi là quân phiệt,
cũng trên định nghĩa đó
mà ta có thể gọi chế độ
Suharto ở Nam Dương và Marcos ở
Phi luật tân là chế độ quân
phiệt vì Suharto và Marcos xuất thân
từ giới quân nhân. Nhờ
sự tranh đấu của sinh viên và
quần chúng Nam Dương và Phi luật
tân xuống đường nên hai
chế độ quân phiệt Suharto và
Marcos đã phải ra đi, nhường
lại cho một chính phủ dân sự
được thiết lập nên theo nguyện
vọng của toàn dân. Thái Lan cũng
rơi vào hoàn cảnh tương tự.
Sau bao nhiêu năm bị cai trị bằng những
nhóm quân phiệt mà sự thay đổi
chính quyền thường được
giải quyết bằng những cuộc đảo
chánh, Thái Lan ngày nay cũng có
được một chính quyền dân
chủ có bộ mặt tương đối
sáng sủa phù hợp với xu
hướng dân chủ tự do của
thời đại. Dĩ nhiên là
cũng nhờ sinh viên và nhân
dân Thái lan xuống đường
tranh đấu chứ bọn quân phiệt
không dễ dàng rút lui khỏi chính
trường. Việt Nam, Lào và Kampuchia
vẫn còn sống trong chế độ
độc tài Cộng sản, chuyện tự
do dân chủ của người dân
coi như không có. So sánh giữa
độc tài Cộng sản và độc
tài quân phiệt thì độc tài
Cộng sản còn nặng nề và hà
khắc hơn độc tài quân phiệt
vì bản chất của độc tài
quân phiệt chỉ có tính chất xôi
thịt và quyền hành, độc tài
của Cộng sản ngoài sự độc
đoán về chính trị thì còn
mang thêm dấu ấn ý thức hệ.
Riêng trường hợp Miến Ðiện
( Myanmar) thì không được may mắn
như Thái Lan, Nam Dương và Phi luật
tân. Chính quyền quân phiệt do các
tướng lãnh nắm giữ vẫn
còn đè nặng lên quốc gia này.
Sau khi thua phiếu quần chúng trong cuộc
bầu cử với lãnh tụ Aung
San Suu Kyi của Liên Minh Dân Tộc vì
Dân Chủ , bọn quân phiệt không
chịu nhường lại chính quyền
và ra lệnh quản thúc tại gia bà
Aung San Suu Kyi. Nhưng người phụ nữ
nhỏ nhắn này không phải là
loại người dễ ăn hiếp,
dọa nạt. Bà đã tiến hành
một cuộc đấu tranh bất bạo động
chống lại đám quân phiệt Miến
và tình hình đấu tranh ngày
càng đổi chiều. Bà được
cả thế giới biết đến
ngày càng nhiều và đám quân
phiệt Miến cầm quyền ngày càng
bị yếu thế trong sự cô lập
của thế giới. Nói đến
Aung San Suu Kyi là nói đến một nhân
cách đáng quý, một sự hy
sinh đấu tranh cho dân chủ không ngừng
nghỉ và là một tấm gương
tranh đấu chói lọi. Nhìn lại
cuộc đấu tranh của bà cũng
là một cách rút tỉa kinh nghiệm
cho những người đấu tranh
cho dân chủ trên thế giới nói
chung và ở Việt Nam nói riêng.
Bà Aung San Suu Kyi đã
được trao giải Nobel Hòa Bình
năm 1991. Chương trình " Tư Duy Thế
Kỷ" của đài BBC ngày 21 tháng
12 năm 2002 đã phỏng vấn bà
Aung San Suu Kyi. Bà không những là
biểu tượng của Miến Ðiện
( trước đây vẫn thường
gọi với cái tên Burma, nay thì
được đổi tên thành
Myanmar), mà còn là biểu tượng
của sự tranh đấu cho dân chủ
kể từ khi bà trở về quê
hương Miến Ðiện của bà cách
đây 15 năm, và gần như lúc
nào cũng bị quản thúc tại gia.
Mãi cho đến tháng 5 năm 2002, bà
mới được nhà cầm
quyền quân nhân trả tự do. Những
thay đổi chính trị ở Miến
Ðiện diễn tiến vô cùng chậm
chạp, cuộc tranh đấu cho dân chủ
đòi hỏi sự kiên nhẫn và
do đó mà bà Aung San Suu Kyi đã
phải hy sinh rất nhiều. Bà phải xa
hai đứa con và người chồng
nay đã qua đời. Sau đây
là câu hỏi mà những thính
giả đài BBC khắp nơi trên thế
giới đã hỏi bà Aung San Suu
Kyi và kèm theo những câu trả
lời của bà:
" BBC: Trước
hết khi bà được trả tự
do cách đây bảy tháng, người
ta nói là đã có những
cuộc đối thoại bí mật giữa
bà với nhà cầm quyền. Bà
có nghĩ rằng đã có một
sự tiến bộ nào đó giữa
nhà cầm quyền quân nhân và
Ðảng của bà là Liên Minh Dân
Tộc vìø Dân Chủ hay không?
Aung San Suu Kyi: Trước
tiên tôi không muốn nghĩ đó
là những cuộc đối thoại
bí mật . Chúng tôi đã bắt
đầu nói chuyện với nhau thì
đúng hơn. Chúng tôi nghĩ rằng
chúng tôi đã đạt được
một số tiến triển nhưng con đường
trước mắt còn rất dài.
BBC: Những người
Miến Ðiện đang sống lưu vong ở
nước ngoài hỏi rằng họ
còn phải sống lưu vong như thế
này bao lâu nữa.?
Aung San Suu Kyi: Tôi xin
cảm ơn sự ủng hộ của đồng
bào hải ngoại. Chúng tôi không
muốn quý vị phải sống xa quê
nhà lâu hơn là cần thiết.
Nhưng tôi nghĩ quý vị phải hiểu
cho là, trong chính trị, chúng ta không
thể nói chính xác là bao giờ
chúng ta đạt được mục
tiêu. Ðiều quan trọng là chúng
ta nên biết là dù con đường
có dài và gian nan đến đâu,
chúng ta cũng phải chuẩn bị để
đi đến cùng. Bởi vì những
gì chúng ta đang làm không chỉ
cho bản thân chúng ta, mà là cho
những thế hệ tương lai của
Myanmar.
BBC: Trong vòng hai năm
qua đặc sứ của Tổng thư ký
Liên Hiệp Quốc cho Myanmar là ông Rasaly
( ?) đã sang Rangoon ( thủ đô Miến
Ðiện) nhiều lần . Người
ta hy vọng là sẽ có thay đổi
, thế nhưng chưa có gì xảy ra mà
chỉ có hy vọng suông thôi. Tại
sao vậy?
Aung San Suu Kyi: Tôi cho
là chúng ta không nên chỉ nói
tới hy vọng mà nên nói đến
việc làm cụ thể. Tôi nghĩ là
chúng ta không nên hy vọng nếu chúng
ta không đang cố gắng đạt đến
một cái gì đó. Chúng ta chỉ
có quyền hy vọng nếu chúng ta đang
tranh đấu. Ðiều quan trọng là
phải tập trung những điều gì
chúng ta đang làm chứ đừng
chỉ có hy vọng. Tôi tin rằng nếu
chúng ta làm tất cả những gì
chúng ta phải làm, thì một ngày
nào đó hy vọng sẽ thành hiện
thực.
BBC: Lệnh cấm vận
của Hoa Kỳ có mang lại những
kết quả mong muốn hay không thưa bà?
Aung San Suu Kyi: Quý vị
phải biết kết quả của cấm
vận rất giới hạn. Chính phủ
Hoa Kỳ chỉ cấm các đầu tư
tương lai .Những doanh nghiệp Mỹ
đã có từ trước ở
Myanmar vẫn được hoạt động
như thường. Vì vậy không có
ảnh hưởng bao nhiêu. Lý do Myanmar
không thu hút được nhiều
đầu tư nước ngoài là
vì nó không có môi trường
chính trị ổn định, chứ
không phải là vì cấm vận của
Hoa Kỳ.
BBC : Nhưng nay xem chừng
chính quyền quân nhân đã chịu
nhường bước. Bà có
nghĩ rằng đã đến là
lúc nên bỏ cấm vận không?
Aung San Suu Kyi: Tôi nghĩ
điều đó nên để cho nhân
dân Mỹ quyết định. Quý vị
nên nhớ không phải Liên Minh
Dân Tộc vì Dân Chủ cấm vận
mà là chính phủ Hoa Kỳ.
BBC: Nhưng bà có
nghĩ rằng nên tăng cường
cấm vận nhiều hơn hay không? Các
nước Phương Tây có nên
cấm vận kinh tế Myanmar nhiều hơn hay
không, bởi vì bà nói rằng
kết quả cấm vận của Mỹ hiện
nay chỉ rất giới hạn.
Aung San Suu Kyi: Chúng
tôi đã tuyên bố là chính
sách của chúng tôi đối với
cấm vận không có gì thay đổi
cho đến khi nào có được
đối thoại chính trị chính thức.
Khi Hoa Kỳ ban hành luật cấm vận, chúng
tôi đã ủng hộ. Chúng tôi
không kêu gọi tăng cường
sự cấm vận nhưng chúng tôi
cũng không rút lại sự ủng
hộ đó, bởi vì đối
thoại chính trị chính thức của
chúng tôi với chính quyền quân
nhân chưa có.
BBC: Bà có nghĩ
rằng tình hình sẽ khác nhiều
nếu như cấm vận được
tăng cường hay không?
Aung San Suu Kyi: Tôi không
nghĩ chỉ có cấm vận mà thay
đổi được gì. Cần có
nhiều thứ, kể cả những
nỗ lực của chính người
dân Myanmar nữa.
BBC: Các nhà đầu
tư nước ngoài muốn biết
chừng nào họ sẽ sang làm ăn
ở Myanmar, chừng nào các nhà
lãnh đạo quân nhân chịu nhường
chỗ cho một chính phủ dân sự?
Augn San Suu Kyi: Tôi sợ
là chúng tôi không thể phỏng
đoán tiến trình dân chủ sẽ
mất bao lâu. Tôi rất mong là chuyện
đó sẽ sớm xảy ra để
các nhà đầu tư nước
ngoài sẽ có thể sang giúp nhân
dân chúng tôi. Myanmar có nhiều tiềm
năng, chúng tôi có thể tiến
bộ về nhiều mặt. Nhưng điều
đó chỉ có thể làm được
một khi tình hình cho phép. Khi nào
tình hình cho phép thì rất tiếc
hiện giờ tôi chưa thể trả
lời được. Nhưng tôi nghĩ
sẽø không lâu vì nhân dân
Myanmar đã trông chờ sự
thay đổi từ lâu. Họ muốn
có thay đổi và chúng tôi đang
cố gắng hết sức mình để
mang lại những thay đổi có lợi
cho đất nươc của chúng tôi.
BBC: Có thính giả
nhận xét rằng Myanmar hiện đang bị
thụt hậu hai ba chục năm so với
các nước láng giềng, và
tự hỏi là không biết nước
bà có còn cơ hội nào để
đuổi kịp các nước như
Malasya, và Singapore hay không? Theo bà thì
cách nào là hay nhất? Hay có bao
giờ vì sự thay đổi chậm
chạp hiện nay mà bà nên xét
lại chiến lược của mình chăng?
Aung San Suu Kyi: Chúng
tôi thay đổi chiến lược theo
thời gian. Chúng tôi luôn nói
với nhau rằng nếu đường
này bị đóng thì chúng tôi
sẽ chọn con đường khác.
Chúng tôi muốn chuyện xảy ra nhanh
hơn, nhưng quý vị cũng nên nhớ
cuộc tranh đấu cho dân chủ của
chúng tôi chỉ mới kéo dài
14 năm, trong khi ở Nam Phi chẳng hạn,
phải mất nhiều chục năm. Thành
ra tôi không thể nói cuộc tranh đấu
của chúng tôi kéo dài quá
lâu, bởi vì xét cho cùng, chúng
tôi đã muốn thay đổi cả
hướng đi tương lai của đất
nước. Dĩ nhiên đó là
một nhiệm vụ vô cùng nặng nề,
nhiệm vụ càng to tát bao nhiêu thì
lại càng mất nhiều thời gian
bấy nhiêu. Nhưng chúng tôi không
nản chí, chúng tôi muốn thay đổi
đến nhanh, nhưng chúng tôi sẵn
sàng tranh đấu cho đến khi nào
có được những thay đổi
mới thôi. Chúng tôi tin tưởng
là rồi sẽ có thay đổi, không
nhanh chóng như chúng tôi mong muốn,
nhưng nó sẽ đến. Tôi nghĩ
nếu tất cả chúng ta đều cố
gắng làm việc thì thay đổi sẽ
nhanh chóng đến hơn là chỉ ngồi
yên và tự hỏi không biết
chừng nào mới có thay đổi
BBC: Có thính giả
nhận xét rằng vấn đề đối
với phương pháp đấu tranh
bất bạo động là không phải
lúc nào cũng có thể nhìn
thấy ngay được kết quả.
Nhưng mà trong lúc chờ đợi
có thay đổi thì người dân
vẫn phải ngày ngày chịu khổ
đau dưới bàn tay của sự
cai trị tàn bạo. Bà có bao giờ
nghĩ rằng cần thiết phải tranh đấu
bằng vũ lực hay không?
Aung San Suu Kyi: Ðây
là nói về mục tiêu và phương
pháp. Phương pháp có lý giải
được cho mục tiêu hay không?
Tôi nghĩ phương pháp cũng phải
đúng nữa mới được.
Bởi vì chúng ta chọn những
phương pháp mà mỗi khi đạt
được mục tiêu, nó lại
không phải là những gì chúng
ta muốn ban đầu thì không nên.
Tôi nghĩ có lẽ đôi khi chúng
ta cũng phải kiên nhẫn hơn một
tí, phải cố gắng hơn một tí
nữa để đạt được
mục tiêu mà chúng ta thực sự
mong muốn. Nói như người ta vẫn
thường nói, " trái cây chín
cây bao giờ cũng ngon hơn là
chín dú" . Chúng ta có thể nhanh
chóng đạt được mục tiêu
bằng mọi phương tiện có được,
nhưng cuối cùng mục tiêu ban đầu
sẽ bị biến dạng. Cái đích
đạt đến bây giờ hoàn
toàn khác với những gì
chúng ta mong đợi. Vì bình thường
con đường đạt đến
mục đích bằng mọi giá cuối
cùng sẽ không tránh khỏi bị
lũng đoạn.
BBC: Có thính giả
muốn biết bà sẽ chọn mô hình
chính phủ nào, làm sao đại đa
số người dân ở Myanmar hiểu
thế nào là dân chủ trước
sự tuyên truyền của chính quyền
quân nhân hiện tại? Bà có nghĩ
rằng mô hình dân chủ tự
do của Phương Tây áp dụng được
cho một nước ở Á châu
không?
Aung San Suu Kyi: Tôi nghĩ
rằng nhiều mô hình gọi là dân
chủ tự do kiểu Tây Phương đang
vận hành tốt ở Á châu.
Nhưng khó mà có thể nói rằng
có một mô hình kiểu mẫu cho
Myanmar. Tôi điều quan trọng là cần
phải có nhiều cơ chế dân chủ,
thí dụ cần phải có một hệ
thống tư pháp độäc lập, cần
phải có tự do báo chí, cần
phải thường xuyên có bầu
cử tự do và công bình, cần
phải có những đại biểu
do dân thực sự bầu chọn ra.
Tôi nghĩ từ từ chúng tôi
sẽ chọn một mô hình thích hợp
cho chúng tôi, nhưng không có nghĩa
là ít dân chủ hơn hay ít tự
do hơn nếu so với mô hình của
Anh hay của Mỹ. Ðiều quan trọng là
người dân Myanmar phải hiểu rằng:
Sống dưới một chế độ
dân chủ, họ có không những
các quyền mà còn có nhiều
trách nhiệm nữa. Ðó là
những gì lâu nay khi đi đến
bất kỳ ở đâu tôi cũng
cố gắng giải thích cho người
dân và tôi cảm thấy khích lệ
khi nhìn thấy phản ứng của họ.
Họ biết rằng không phải chỉ có
quyền mà còn có trách nhiệm
nữa.
BBC: Nhưng mà họ
hiểu thế nào là dân chủ thưa
bà?’
Aung San Suu Kyi: Tôi cũng
thường hỏi họ như vậy. Vấn
đề mấu chốt ở đây
là như thế này: Họ muốn có
tự do sống cuộc đời của
họ mà không làm hại đến
ai. Họ hiểu rằng dân chủ là
tôn trọng quyền của người
khác cũng như tranh đấu cho quyền
của mình. Tôi rất kính trọng
những người dân ở bất
cứ nơi nào tôi đến thăm.
Họ bình dị lắm, thậm chí không
được học nhiều, nhưng ai cũng
nhìn thấy nhu cầu cần có sự
tự do, nhu cầu cần có kỷ luật,
nhu cầu cần có an ninh, và nhu cầu
cần nhìn ra là mọi người
đều có trách nhiệm trong xã
hội.
BBC: Bài học lịch
sử các nơi cho thấy là không
ai tự động đem tự do dân
chủ đến cho mình mà phải tranh
đấu giành lấy chúng. Người
dân Myanmar có bao giờ hỏi bà
: Vậy chứ chúng tôi có nên
xuống đường hay không? Chúng
tôi có cần làm cái gì đó
để thay đổi tình hình hay không?
Aung San Suu Kyi: Cũng
có nhiều người nhìn vấn
đề theo cách ấy. Có nhiều
người cũng muốn phó mặc
cho Linh Minh Dân Tộc vì Dân Chủ làm
bất cứ cái gì chúng tôi
thấy cần thiết, nhưng tôi vẫn
thường nói với họ rằng
: Không chỉ một đảng hay một người
mà làm được những
điều cần thiết đó. Rất
nhiều người hỏi tôi họ có
thể làm gì? Tôi đã suy nghĩ
rất nhiều đến điều đó
trong lúc viếng thăm bang của người
San ( ?) và tôi quyết định việc
duy nhất mà tôi kêu gọi mọi người
ở Myanmar hãy làm, một việc đơn
giản thôi: Ðó là đừng
bao giờ ủng hộ cho sự bất
công. Tôi đã kêu gọi mọi
người hãy bắt đầu như
vậy.
BBC: bà có thể
cho tôi một thí dụ hay không? Như
thế nào là bao che cho sự bất
công?
Aung Ann Suu Kyi: Ðó
là nếu như họ thấy chuyện gì
đó không đúng, nếu họ
biết chuyện đó là bất công,
đừng im lặng vì sợ, hay vì
nghĩ rằng chế độ muốn họ
phải nhắm mắt làm ngơ như thế,
đừng nói tốt cho chuyện không
tốt, đừng nói một chuyện
bất công là công bình. Tôi
nghĩ chỉ cần bắt đầu như
vậy, mọi người ở Myanmar mà
làm được như vậy thì
chúng tôi đã có được
một bước tiến dài.
BBC: Bà nghĩ sao
nếu các quân nhân đứng
ra lập đảng riêng và tham gia chính
trường?
Aung San Suu Kyi: Ðiều
đó có thể xảy ra nhưng họ
phải làm một cách dân chủ. Tôi
không thấy có lý do gì ngăn
cấm họ cả.
BBC: Nếu như chính
quyền quân nhân chịu ngồi vào
bàn đàm phán với bà
thì chỉ có đảng của bà
với họ hay còn có các nhóm
khác nữa?
Aung San Suu Kyi : Chúng
tôi đồng ý với Liên
Hiệp Quốc là đàm phán thật
sự, đàm phán chính trị
đúng nghĩa thì cần phài có
tiếng nói của các dân tộc.
Ðại đa số các đảng của
các người dân tộc đã
đi đến kết luận rằng họ
sẽ vui vẻ để cho đàm phán
khởi đầu với Liên Minh
Dân Tộc vì Dân Chủ và chính
quyền quân nhân. Nhưng đến một
lúc nào đó cần phải có
sự tham gia của tất cả mọi người.
Khi tôi nói đến tất cả mọi
người, tôi không có ý
nói đơn giản là 50 triệu người
dân Myanmar, mà tất cả các phe nhóm
chính trị, và chắc chắn phải
có đại diện của mọi sắc
tộc của Myanmar.
BBC: Myanamar có nhiều
sắc tộc, làm sao biến sự đa
dạng đó thành sức mạnh?
Làm sao đoàn kết được
mọi dân tộc để họ có một
cái nhìn chung về tương lai của
đất nước và cùng nhau
ra sức xây dựng cho tương lai
đó?
Aung San Suu Kyi: Sau chuyến
viếng thăm bang San gần đây, thì
tôi có thể đi đến kết
luận rằng chúng tôi đang trên
đường đi đến một
sự thống nhất từ sự
đa dạng. Tôi nghĩ đại đa
số sắc dân ở Myanmar đã
hiểu họ cần phải đoàn kết
lại, đoàn kết để sống
còn, chúng tôi có nhiều điểm
chung. Tình hình ở bang San có nhiều
khích lệ, tôi cảm thấy có sự
đoàn kết giữa các dân
tộc. Chúng tôi chia sẻ nhiều mục
tiêu chung và mọi người cũng
thấy được như vậy. Cho nên
chúng tôi sẽ tìm cách đem
mọi người ngồi lại với
nhau. Người Miến chiếm đa số
ở Myanmar, vì vậy chúng tôi phải
gánh vác nhiều trách nhiệm hơn
và chúng tôi cần phải tế
nhị với người dân tộc,
phải cảm thông và chia sẻ những
hoài bão, và những lo sợ
của người dân tộc.
BBC: Trước đây
đã có nhiều nhóm dân tộc
đã tìm cách tách ra khi Anh Quốc
trao trả độc lập cho Myanmar,bà nghĩ
rằng bây giờ họ chịu ngồi
yên nếu mà có gì thay đổi
hay sao?
Aung San Suu Kyi: Dân chủ
có nghĩa là đa nguyên, dân
chủ có nghĩa là dân quyền
bình đẳng cho mọi người.
Tôi tin tưởng chúng tôi sẽ
xây dựng được một Myanmar
hùng mạnh và đoàn kết . Mọi
dấu hiệu đã cho thấy như vậy.
Về mặt nào đó mà nói,
tất cả chúng tôi đều trải
qua những khổ đau như nhau. Chính
kinh nghiệm đau thương giúp chúng
tôi cảm thông và tin tưởng
nhau, nó giúp đoàn kết chúng
tôi lại. Tất cả chúng tôi đều
sống trong cùng một nước từ
nhiều thế kỷ rồi. Và bởi
chúng tôi sống quá gần với
nhau cho nên đã rõ vấn đề.
Chúng ta thường xích mích với
láng giềng nhiều hơn là với
người ở cách xa chúng ta.
Ðiều đó cũng tự nhiên
thôi. Nhưng tôi nghĩ chúng tôi
có thể õ tìm cách để
trở thành hàng xóm tốt của
nhau. Chúng tôi có thể tìm hiểu
để tin nhau, cùng làm việc với
nhau, cùng chung sống với nhau và
tôi nghĩ rằng tiến trình tìm
hiểu đó đã được
bắt đầu.
BBC: Thế giới
nghe nói nhiều đến bà nhưng
không có mấy người biết
các tướng lãnh trong chính quyền
hiện nay. Họ là những người
như thế nào? Thái độ của
họ khi nói chuyện với họ ra làm
sao ạ?
Aung San Suu Kyi: Tôi nghĩ
họ cũng là con người như
chúng ta. Họ cũng là người
Miến cho nên tôi hy vọng cuối cùng
họ sẽ làm bất cứ cái
gì đó tốt cho đất nước.
Tôi không ghét họ và khi gặp
nhau chúng tôi vẫn có thể nói
chuyện được với nhau. Nói
cho cùng, chính cha tôi đã lập
ra quân đội Myanmar, và tôi phần
nào cũng có cảm tình với
quân đội. Có thể nói tôi
được dạy dỗ nên xem những
người lính như những người
con trai của cha tôi. Cho nên tôi luôn
xem quân đội như gia đình. Và
thật đáng tiếc khi chuyện bây
giờ ra nông nỗi này. Chúng
tôi phải quay lưng lại với nhau
vì bất đồng tư tưởng.
Nhưng tôi tin rằng chuyện này rồi
sẽ qua đi. Tôi muốn các tướng
lãnh hiểu cho rằng: chúng ta đang
vì đất nước, không phải
chỉ cho các ông ấy, không phải
chỉ cho chúng tôi , mà cho đất
nước và cho nhân dân của
chúng ta.
BBC: Nói như vậy
có nghĩa là bà có thể tha
thứ cho họ?
Aung San Suu Kyi: Tôi nghĩ
đây không phải là tha thứ
hay không. Tôi là ai mà có thể
tha thứ hay không tha thứ cho người
khác. Tôi nghe được câu này
trong một vở bi hài kịch của Nhật
chiếu trên truyền hình ở đây
và cảm thấy rất thấm thía
với câu nói đó.
BBC: Nhưng lúc này
các tướng lãnh có để
cho bà tự do đi lại hay không? Bà
có bị giới hạn điều gì
hay không?
Aung San Suu Kyi: Tôi nghĩ
là không. Tôi nghĩ là người
ta vẫn đi theo xem tôi làm cái gì.
Nhưng có thể chỉ để bảo
vệ an ninh cho tôi mà thôi. Tôi không
muốn võ đoán về hành động
và ý đồ của họ.
BBC: Trên con đường
tranh đấu cho dân chủ, bà có
bao giờ mất niềm tin hay không, cho
dù chỉ trong chốc lát?
Aung San Suu Kyi: Không,
tôi không bao giờ mất hy vọng
cả, chỉ thỉnh thoảng mất bình
tĩnh thì có.
BBC: Thế đạo
Phật có vai trò gì trong đời
sống của bà?
Aung San Suu Kyi: Tôi
không bao giờ thích làm tượng
mỉm cười trước đau khổ
của chúng sinh. Tôi thấy nó buồn
cười. Nhưng tôi nghĩ một người
cần phải có sự bền bỉ.
Trong một cuộc đấu tranh như của
chúng tôi thì cần phải có
sự kiên trì. Trong chiều hướng
đó, Phật giáo đã đóng
một vai trò quan trọng trong đời
sống của tôi, vì nó giúp tôi
giữ vững được tinh thần,
nó cho tôi sức mạnh để
tiếp tục làm việc trong những
hoàn cảnh vô cùng khó khăn.
"
Qua bài phỏng vấn
chúng ta đã nhìn thấy sự
bất khuất, khôn ngoan và khéo léo
của bà. Một điểm cần nhắc
lại ở đây là bà ủng
hộ sự cấm vận của Mỹ đối
với Miến Ðiện. Khác với
những quan điểm cho rằng sự
bỏ cấm vận của Mỹ làm cho đời
sống dân chúng khá hơn, bà
Aung San Suu Kyi cho thấy những quyền lợi
thương mại khi Mỹ bỏ cấm vận
chỉ làm giàu cho bọn quân phiệt
cầm quyền thối nát, chứ không
nâng cao đời sống dân chúng
lên chút nào.
Một người
tranh đấu của Việt Nam là nhà
trí thức Hà sĩ Phu, trong cuộc
phỏng vấn với đài VOA ngày
29 tháng 7 năm 1995 cũng bày tỏ những
quan điểm tương tự với
bà Aung San Suu Kyi như sau
" VOA: Cảm nghĩ của
anh trước việc lập lại quan hệ
bình thường giữa chính phủ
Việt Nam và chính phủ Mỹ?
Hà sĩ Phu: Mỹ
là hiện thân của hai con người.
Một mặt Mỹ là anh đại tư
bản, phải kiếm tìm lợi nhuận
và phải chăm lo cho quyền lợi
của nước Mỹ, người
Mỹ, cho chiến lược toàn cầu
của Mỹ; Mỹ không có bổn phận
phải lo cho vận mệnh của nước
Việt Nam. Mặt khác, lịch sử đã
tạo dựng nước Mỹ thành
một nhân tố tiền tiến có vai
trò đặc biệt trong thế giới
loài người hiện nay, vai trò của
người hiệp sĩ lớn, nâng
đỡ cho những tiến bộ, bảo
vệ cho dân chủ, nhân quyền.
Nhân dân Việt
Nam xứng đáng ở tầm nào,
Mỹ sẽ " chơi" ở tầm đó.
Nếu nhân dân Việt Nam tự khẳng
định mình là những người
đáng trọng, đang nỗ lực
để thoát khỏi những lạc
hậu, kém cỏi, đấu tranh cho một
con đường đổi mới
trong sáng để hòa nhập vào
thế giới văn minh, thì Mỹ sẽ
hành xử như một sứ giả
hào hiệp, và Việt Nam sẽ được
hưởng sự hỗ trợ thành
tâm và hiệu quả của Mỹ. Trái
lại, nếu nhân dân Việt Nam tự
khẳng định mình là những
người kém cỏi, ranh vặt, như
đàn vịt trong trại, thì anh lái
buôn kia sẽ chỉ đến để
làm việc với người chủ
trại thôi. Cả hai mặc cả với
nhau trên lưng đàn vịt. Không
có ai quyết định vận mệnh của
nhân dân Việt Nam thay cho nhân dân Việt
Nam.
Một việc sẽ
là tốt hay xấu tùy thuộc vào
những điều kiện cụ thể.
Nhân dân Miến Ðiện cũng rất
cần viện trợ, nhưng bà Aung San
Suu Kyi lại yêu cầu hãy khoan viện trợ,
chính là vì mọi việc đều
cần những điều kiện đồng
bộ thì mới đạt được
kết quả mong muốn. Tôi chưa xây
được kho thóc mà anh đã
vội chở thóc vào thì chỉ
béo lũ chuột."
Có đọc những
lời phát biểu của Hà sĩ
Phu thì mới thấy ông có quan
niệm giống với bà Aung San Suu Kyi
về chuyện Mỹ chưa nên bỏ chuyện
cấm vận đối với Miến
Ðiện và Việt Nam. Tư tưởng
lớn thường gặp nhau là thế!
Năm 1991, bà được
trao giải Nobel về Hòa Bình. Bà ủy
nhiệm cho chồng và hai con nhận giải
vì không muốn ra đi nhận giải
để rồi có thể không được
trở về.
Năm 1999 chồng bà
là ông Michael Aris bị bệnh ung thư đến
giai đoạn cuối. Ôâng xin phép
đám quân phiệt Miến để
được đến Miến Ðiện
thăm bà trước khi từ giã
cõi đời. Nhóm quân phiệt
từ chối. Chúng khuyến cáo
bà nên đi Anh để thăm ông
với âm mưu thâm hiểm là
chờ bà ra khỏi nước Miến
Ðiện là chúng đẩy bà
đi luôn không cho trở về và
coi như nhổ được một cái
gai đã làm chúng nhức nhối
đêm ngày. Nhìn thấy rõ âm
mưu của chúng, bà dứt khoát
không rời nước để
đi thăm chồng trước giờ
chồng giã biệt cõi đời.
Ai cũng biết là trong tâm tư của
một người vợ như bà,
không gặp chồng trước ngày
vĩnh biệt thì đau xót đến
chừng nào. Ngoài chuyện mất
chồng không được gặp, bà
lại phải sống xa hai con trai. Chỉ vì
đấu tranh cho quê hương mà bà
đành gạt lệ cố quên đi
thiên chức làm mẹ, không được
sống cùng với hai con trong thời
gian chúng khôn lớn. Sự bất
hạnh đến với bà như thế
là tận cùng. Nhân dân Miến
Ðiện rồi đây sẽ phải
đúc tượng của bà để
nhớ đến một vị anh thư bất
khuất có một không hai của đất
nước này. Bà đã đặt
quyền lợi của đất nước
quê hương Miến Ðiện lên trên
quyền lợi của bản thân bà.
Bà xứng đáng được
sự kính nểà và thương
yêu của đồng bào bà cũng
như của toàn thế giơiù dành
cho bà. Chuyện không chịu rời
quê hương của bà cũng có
thể so sánh với một người
Việt Nam là Bác sĩ Nguyễn đan
Quế. Khi được thả ra vài
năm trước đây, Bác sĩ
Quế được cấp Visa lên đường
đi Mỹ định cư nhưng ông đã
từ chối để quyết định
ở lại quê nhà để tiếp
tục chuyện đấu tranh đòi dân
chủ. Luật sư Nguyễn mạnh Tường
trước đây có qua Pháp
và có tuyên bố một câu nói
giá trị về sự cần thiết
của những người đấu
tranh phải ở trên đất quê
hương như sau, " Truyện thần thoại
Hy Lạp có kể lại chuyện một vị
thần khi bị nhấc hai chân lên thì
coi như mất hết sức lực. Người
tranh đấu cũng vậy, họ chỉ có
sức mạnh khi đứng trên quê
hương, giữa những thử
thách thì mới tìm ra được
sức mạnh ". Cứ nhìn trường
hợp bà Aung San Suu Kyi và Bác sĩ
Nguyễn đan Quế thì mới thấy
lời nhận định của Luật sư
Nguyễn mạnh Tường thật là
chí lý.
Nhìn lại quê
hương Việt Nam thì có hai nhà tranh
đấu cho tự do dân chủ cũng
đã gặp phải trường hợp
tương tự như bà Aung San Suu Kyi. Linh
mục Nguyễn văn Lý trong khi đang phát
động phong trào tranh đấu thì
thân mẫu của cha bị bệnh nặng
đến giai đoạn hấp hối. Cộng
sản không cho cha về nhìn mẹ lần
cuối trước khi vĩnh viễn chia
tay. Bà cụ mất trong khi Linh mục Lý
đang ở trong vòng tù tội Cộng
sản. Mới đây người
cựu chiến binh tranh đấu cho dân
chủ Nguyễn khắc Toàn cũng phải
gặp cảnh đau lòng là trong khi tù
tội thì được tin cha mất.
Cộng sản cũng không cho ông Toàn
về thọ tang cha. Cho nên hai nhà tranh đấu
Nguyễn văn Lý và Nguyễn khắc
Toàn đã phải trả giá quá
đắt là không được
nhìn thấy người thân lần
cuối trước giờ phút vĩnh
biệt. Có nhìn thấy chuyện của
bà Aung San Suu Kyi, Linh mục Nguyễn văn Lý,
cựu chiến binh Nguyễn khắc Toàn
thì mới thấy cái tàn nhẫn
vô nhân đạo của bọn quân
phiệt cũng như Cộng sản cầm quyền.
Chúng đã tước bỏ quyền
gặp người thân ở giờ
phút thiêng liêng cuối cuộc đời
của những người tranh đấu.
Những ai còn muốn buôn bán
làm ăn với bọn táng tận
long tâm này cũng nên suy nghĩ lại,
vì khi buôn bán làm ăn với
chúng là gián tiếp nuôi sống
và ủng hộ chúng để chúng
có thêm phương tiện đàn
áp người dân vô tội.
Cần cũng nói
thêm ở đây bà là con
gái của tướng Aung San, một trong
những anh hùng giành độc lập
của Miến Ðiện. Ông bị ám
sát trong thời gian chuyển giao quyền
lực vào tháng 7 năm 1947, chỉ sáu
tháng trước khi Miến Ðiện
có được độc lập. Lúc
ấy bà Aung San Suu Kyi được mới
có hai tuổi. Vào năm 1960, vào tuổi
dậy thì của một thiếu nữ,
bà tới Ấn Ðộ cùng với
bà mẹ là Daw Khin Kyi, tới nhận
chức tại Delhi để làm Ðại
sứ Miến Ðiện tại Ấn. Bà
sống cuộc đời như con gái
của một nhà ngoại giao và làm
bạn với hai con trai của bà Indira Gandhi
( sau này là thủ tướng Ấn
Ðộ) là Rajiv và Sanjay. Bốn năm
sau bà du học ở Ðại học Oxford
ở Anh và theo học những ngành
Triết, Chính trị và kinh tế. Tại
đây bà đã gặp người
chồng người Anh là ông Michael
Aris. Sau một thời gian sống và làm
việc tại Nhật cũng như Bhutan, bà
trở về nếp sống của người
nội trợ bên chồng và săn
sóc cho hai con trai tên Alexander và Kim. Sau này
khi đứng lên tranh đấu, chính
quyền quân phiệt Miến đã mở
những chiến dịch bôi lọ bà,
cho truyền thông nói rõ ømột
phụ nữ Á đông như bà
mà lấy chồng ngoại quốc là
thứ đàn bà lăng loàn
không ra gì. Tiếc thay bọn quân phiệt
này đã không thành công trong
âm mưu bôi bẩn này vì nhân
dân Miến Ðiện lúc nào cũng
yêu quý người con yêu quý
xả thân vì nước vì dân
Aung san Suu Kyi.
Dù sống tha hương
nhưng Miến Ðiện quê hương thân
yêu lúc nào cũng canh cánh trong
tâm tư của bà. Năm 1988 bà trở
về nước một mình, lúc đầu
chỉ tính chuyện chăm sóc người
mẹ già đang bệnh nặng. Nhưng thời
điểm bà trở về chính
là lúc có những biến chuyển
chính trị trọng đại xảy ra. Hàng
ngàn sinh viên, công chức và
sư sãi xuống đường biểu
tình trong nhiều tháng trời để
đòi hỏi phải có cải cách
dân chủ.
Trong bài diễn
văn đọc ngày 26 tháng 8 năm
1988 , bà tuyên bố, " Là một người
con gái của cha tôi, tôi không thể
tiếp tục dửng dưng vô tình
trước tất cả những gì
đang xảy ra. Ðây là lần thứ
hai Miến Ðiện đấu tranh cho nền
độc lập."
Dần dần bà
Aung San Suu Kyi trở thành người
đối kháng hàng đầu đối
với nhà tướng lãnh độc
tài Ne Win. Lấy sự hứng khởi
từ những cuộc tranh đấu
bất bạo động của Mục sư Martin
Luther King ở Mỹ cũng như của
Thánh Mahatma Gandhi ở Ấn Ðộ,
bà tổ chức tập hợp những
cuộc xuống đường và đi
diễn thuyết khắp mọi nơi trong nước,
kêu gọi chuyện cải tổ dân chủ
theo phương pháp hòa bình và
bầu cử tự do. Nhưng những
cuộc xuống đường bị bọn
quân phiệt đàn áp dã man. Bọn
này lên nắm chính quyền bằng
một cuộc đảo chánh vào ngày
18 tháng 9 năm 1988.
Chính quyền quân
phiệt này kêu gọi một cuộc bầu
cử toàn quốc vào tháng 5 năm
1990. Ðảng Liên Minh Dân Tộc vì
Dân Chủ được mọi người
coi như thắng cử mặc dù bà
bị quản thúc tại gia. Nhưng bọn
quân phiệt từ chối giao quyền
hành lại cho bà.
Tháng 3 năm 1999
bà bị xốc nặng bởi cái
chết của ông chồng vì bệnh ung
thư mà bà không được
gặp mặt lần cuối. Bà không gặp
ông trong vòng 3 năm cho đến khi ông
qua đời.Ðám quân phiệt
giờ đây tìm cách nói
chuyện lại với bà và điều
này làm cho nhiều người hy vọng
là Miến Ðiện cuối cùng sẽ
có được tự do dân chủ.
Ý thức tự do của bà đã
đánh bại được sự
đàn áp quân sự. Chừng
nào bà còn sống thì hy vọng
giải phóng vẫn còn cháy rực
trong lòng mọi người dân Miến
Ðiện. Sự mến chuộng của người
dân trong nước cũng sự kính
nể của quốc tế dành cho bà
đã làm cho bọn quân phiệt không
dám đụng tới bà và giờ
này đang tính chuyện thương thảo
với bà vì chúng cũng đang
bị bế tắc trong chuyện điều
hành trong nước cũng như trên
trường quốc tế.
Miền Ðiện
may mắn có chiến sĩ dân chủ
bất khuất Aung San Suu Kyi thì dân Miến
Ðiện trước sau gì, không
sớm thì muộn, cũng sẽ được
hít thở không khí dân chủ
tự do. Việt Nam không những có
một chiến sĩ dân chủ như bà
Aung San Suu Kyi mà có hàng chục chiến
sĩ tranh đấu cho dân chủ như Nguyễn
đan Quế, Trần Khuê, Lê Quang Liêm,
Thích Quảng Ðộ, Thích Huyền Quang,
Tuệ Sỹ, Trí Siêu, Phạm quế Dương,
Hoàng minh Chính, Dương thu Hương,
Hoàng Tiến, Trần dũng Tiến, Vũ
cao Quận, Lê chí Quang, Phạm hồng Sơn,
Nguyễn vũ Bình, Nguyễn khắc Toàn,
Trần đại Sơn, Nguyễn văn Lý,
Hà sĩ Phu, Bùi minh Quốc, Phan văn
Lợi, Nguyễn hữu Giải,v.. v thì
nhất định Việt Nam rồi cũng
có được dân chủ tự
do thật sự.
Con đường
của bà Aung San Suu Kyi và những chiến
sĩ đấu tranh dân chủ Việt Nam
đang đi là con đường chông
gai,gian khổ và phải đổ máu
tù tội hy sinh để tranh đấu
cho quyền làm người của đồng
bào ruột thịt của mình cũng
như quyền lợi tối thượng
của đất nước. Phải có
những người con yêu xả thân
tranh đấu như thế thì đất
nước mới có ngày đi
lên, đồng bào mới có
ngày sống trong không khí tự do
dân chủ.
Giá tự do không
dưng mà có. Nền dân chủ phải
gầy dựng mới nên. Những
chiến sĩ đấu tranh đích thực
cho dân chủ tự do hôm nay rất xứng
đáng cho đồng bào trong và
ngoài nước ủng hộ nồng
nhiệt để họ có đủ điều
kiện xoay chuyển lịch sử.
Bóng đêm
quân phiệt và Cộng sản nhất định
phải nhường lại cho ánh sáng
tự do được chiếu chan hòa.
Ðó không chỉ là nguyện vọng
của những người đấu
tranh dân chủ hôm nay mà là hoài
bão bức xúc thiết tha của 50
triệu người dân Miến Ðiện
và của 80 triệu người dân
Việt Nam.
Xích xiềng trói
buộc cần phải tháo gỡ để
đấât nước mới có
thể đi lên. Ðã bao năm rồi
sống trong tăm tối, ai cũng mong ngày
đất nước đứng dậy
chuyển mình để tháo cũi sổ
lồng cho người dân bất hạnh.
Ðã đến lúc chúng ta không
nên ngồi chờ đợi lịch
sử nữa mà hãy cùng với
các chiến sĩ dân chủ đứng
lên làm lịch sử.
Xin kết thúc bài
viết với bài thơ " Thời
gian hỡi " của Ngục sĩ Nguyễn
chí Thiện,
"Thời
gian hỡi, ta chán người rồi
đấy
Từng phút
giây người đốt bỏng lòng
ta
Ôâi tháng
ngày sao cứ dài ra
Ðằng đẳng
thế ta chịu làm sao nổi!
Ta mong mãi một
bình minh dữ dội
Ðẩy ngày
nay về ác mộng xa xôi
Những nấm
mồ giả tạo hóa ra nôi
Sự sống
hồi sinh vút dậy!
Thời gian hỡi,
Ta cúi xin người
hãy
Rút ngắn tháng
ngày để lòng ta thôi bỏng cháy
Ðể phút
giây đừng hỏa táng đời
ta
Ta muốn thấy
mùa hoa
Ta muốn hái
ngàn hoa
Trước lúc
cỏ hoa đón ta về bụi đất
Thời gian hỡi,
ta van người nói thật
Ngày bão bùng
hoa nở có lâu không?
Năm, mười
năm, ta có thể chờ trông
Có thể để
cho người làm khổ
Nhưng lâu quá,
ta dùng dao cắt cổ
Chặt đứt
đầu ngươi
Dù đứt
cả đời ta!
(!960)
Trên thế giới
dân tộc nào cũng sợ bão
bùng, nhưng nhân dân Miến Ðiện
và nhân dân Việt Nam đều mong
ngày bão bùng sớm tới.
Lý do là bao năm trời sống
trong áp bức, đầy đọa,
người dân ,mong có bão bùng
nổi lên để có thể giật
sập bọn cầm quyền mặt người
dạ thú gian ác, chỉ biết đàn
áp nhân dân và thâu lượm
quyền lợi cho cá nhân và phe
nhóm. Có bão bùng mới quét
đi hết những rác rưởi
xấu xa của bọn cầm quyền quân
phiệt và Cộng sản để lại
trước khi nói chuyện xây dựng
lại quê hương yêu dấu.
Lawndale, một chiều
mưa gió lạnh lẽo bão bùng cuối
tháng 12- 2002
TRẦN VIẾT ÐẠI
HƯNG
|