เครื่องบิน มีส่วนประกอบสำคัญ คือ ลำตัว ปีก หาง และฐานล่าง เครื่องบิน จะลอยตัว และบินไปได้ ต้องมีองค์ประกอบที่สำคัญ ๔ ประการ คือ

๑. บ่อเกิดแห่งกำลัง ได้แก่เครื่องยนต์  ซึ่งจะหมุนใบพัดให้เกิดแรงฉุดหรือดันเครื่องบินให้เคลื่อนที่ไป แรงฉุดหรือดันนี้ต้องมากพอที่จะเอาชนะแรงต้าน ซึ่งจะรักษาสภาพอยู่นิ่ง ของเครื่องบินไว้ สำหรับแรงขับเคลื่อนเครื่องบินไอพ่น คือ แรงปฏิกิริยา หรือแรงโต้ตอบของแรงผลักดันของก๊าซร้อน ซึ่งเกิดจากการเผาไหม้ และพุ่งออกทางหางเครื่องบิน

๒. พื้นที่ให้กำลังยก หรือแรงยก ได้แก่ ปีก ซึ่งพยุงยกเครื่องบินไว้ในอากาศ

๓. เครื่องบังคับต่าง ๆ ซึ่งทำให้เครื่องบิน เลี้ยวไปในทิศทางต่าง ๆ หรือไต่ขึ้น และร่อนลงสู่จุดหมายใด ๆ ได้ตามความประสงค์ของนักบิน

๔. ส่วนประกอบที่เป็นโครงของเครื่องบิน ได้แก่ ลำตัว ซึ่งเป็นที่สำหรับบรรทุกสิ่งต่าง ๆ และเป็นเครื่องยึดชิ้นส่วนอื่น ๆ เช่น ใบพัด ปีก หาง ทั้งยังเป็นตัวการช่วยถ่วงให้เกิดความสมดุลย์ของแรงต่าง ๆ ที่จะทำให้เครื่องทรงตัวอยู่ได้สำหรับฐาน และล้อนั้น มีหน้าที่ช่วยรับน้ำหนักเอาไว้เมื่อเครื่องบินจอดอยู่บนพื้นดิน 

เครื่องบินลอยอยู่ในอากาศ ได้อย่างไร เนื่องจากปีกมีคุณสมบัติทำให้เกิดแรงยก เมื่อเครื่องบินเคลื่อนที่ไปข้างหน้าด้วยแรงฉุดของใบพัด จนกระทั่งกระแสอากาศ ไหลผ่านผิวปีกทั้งสองด้านด้วยความเร็วเหมาะสม เครื่องบินก็จะลอยตัวขึ้นจากพื้นด้วยแรงยก ซึ่งเกิดขึ้นบนปีกทั้งสองข้าง และสามารถบินไปอยู่ในอากาศได้ ถ้าลดแรงฉุดของใบพัดลง กระแสอากาศที่ไหลผ่านปีกก็จะลดความเร็วลงด้วย เป็นเหตุให้แรงยกซึ่งเกิดขึ้นบนปีกต้องลดลงตาม ทำให้เครื่องบินไม่สามารถเกาะอากาศอยู่ต่อไปอีก และต้องเสียระยะสูงลงเรื่อย ๆ ขณะที่เครื่องบินกำลังลอยอยู่ในอากาศ ถ้ากระแสที่ไหลผ่านปีกเกิดลดความเร็วลง จนกระทั่งถึงจุดหนึ่งซึ่งแรงยกไม่สามารถพะยุงเครื่องบินทั้งเครื่องไว้ได้แล้ว เครื่องบินจะล่วงหล่น คือ ไม่สามารถเกาะอากาศอยู่ต่อไปได้อีก และจะตกลงสู่พื้นดินตามแรงดึงดูดของโลก ฉะนั้นสิ่งสำคัญที่สุดขณะกำลังบินอยู่ในอากาศ คือ ไม่ว่าเครื่องยนต์จะยังทำงานอยู่หรือไม่ก็ตาม จะต้องรักษาความเร็วของอากาศที่ไหลผ่านผิวปีก หรืออีกนัยหนึ่ง คือรักษาความเร็วของเครืองบินไว้เหนือความเร็วร่วงหล่นเสมอจึงจะปลอดภัย

นักบินขับเครื่องบินอย่างไร การขับเครื่องบินไม่ยากไปกว่าการขับยานพาหนะอื่น ๆ เมื่อเครื่องยนต์ เดินเรียบร้อยแล้ว นักบินจะวิทยุไปที่หอบังคับการบิน เพื่อขออนุญาตขับเครื่องบินไปตั้งตัวที่ปลายทางวิ่ง ณ ที่นี้ นักบินจะตรวจสอบทดลองการทำงานของชิ้นส่วน เครื่องวัด และอุปกรณ์จำเป็นทุกรายการที่เขียนไว้ในคู่มือของเครื่องบินนั้น ๆ เมื่อหอบังคับการบินพูดวิทยุ อนุมัติให้ขึ้นบินได้ นักบินจะเริ่มเร่งเครื่องยนต์ให้เครื่องบินเคลื่อนที่ออกวิ่งทวนลม นักบินต้องใช้มือ และเท้าแตะไว้ที่คันบังคับเลี้ยงเครื่องอย่างเบา ๆ ให้เครื่องวิ่งตรงอยู่ในทางไม่เซไปเซมา เครื่องจะค่อย ๆ เร็วขึ้นจนกำลังยกมากกว่าน้ำหนักเมื่อใด เครื่องบินก็จะลอยตัวขึ้นสู่อากาศ ณ ระยะสูงที่ปลอดภัย นักบินจะเบาเครื่องยนต์ลงตามเกณฑ์ในคู่มือ พับฐานเก็บล้อเพื่อให้แรงต้านทานน้อยลง แล้วจะได้รับความเร็วเพิ่มขึ้นเองอีกด้วย ตอนนี้นักบินจะวิทยุบอกหอบังคับการบินว่าเครื่องบินได้ขึ้นสู่อากาศเรียบร้อยทุกอย่างแล้ว และขอเลิกติดต่อกับสนามบิน

เจ้าหน้าที่ควบคุมพื้นที่การบิน ต้องทราบตำบลที่อยู่ในอากาศของเครื่องบินทุกเครื่อง ดังนั้น นักบินจึงต้องใช้วิทยุรายงานมาตามระยะเวลาที่กำหนดไว้ในแผนปูมเดินอากาศว่า ได้บินอยู่ในระยะสูงเท่าใด ความเร็วเท่าใด ทิศทางใด และขณะนั้นบินอยู่เหนือตำบลอะไร เมื่อทุกอย่างเรียบร้อย ผู้บังคับเครื่องบินจะเปิดเครื่องจักรกล ชื่อว่า “นักบินอัตโนมัติ” ให้ปฏิบัติการแทนมนุษย์ผู้ซึ่งคอยตรวจดูเพียงให้เข็มต่าง ๆ ของเครื่องวัดชี้ที่ช่องสีเขียวตลอดเวลา ซึ่งเป็นการผ่อนแรงดีมาก

เมื่อใกล้ที่หมายปลายทาง นักบินจะลดความสูงลงทีละน้อย พร้อมๆ กับวิทยุเรียกหอฯ ของสนามบินนั้น ๆ เพื่อขอนำเครื่องลง วงจรรอบ ๆ แต่ละสนามมีกฎเกณฑ์วิธีดำเนินการต่าง ๆ กัน ซึ่งผู้มาเยี่ยมจะต้องศึกษา และปฏิบัติตามข้อปลีกย่อยทุกอย่าง นักบินจะเหยียดฐานล้อลง แล้วรายงานหอฯอีกว่า กำลังร่อนทวนลมตรงมายังทางวิ่งท้ายสนามบินตามคำสั่งของหอ ฯ เมื่อใกล้ถึงพื้นนักบินจะผ่อนเครื่องยนต์ให้เดินเบาที่สุด เงยหัวเครื่องบินเพื่อให้กำลังยกลดลงน้อยกว่าน้ำหนัก ณ จุดนั้นก็บังคับเครื่องบินทอดตัวให้ล้อแตะพื้นปลายทางวิ่งพอดี ด้วยแรงเฉื่อยที่เหลืออยู่เครื่องบินจะวิ่งต่อไปอีก นักบินจะต้องใช้มือ และเท้าประคองเครื่องไม่ให้มีอาการเซ หรือเลี้ยวออกนอกทาง แต่ในเวลาเดียวกันก็ค่อย ๆ ห้ามล้อให้เครื่องวิ่งช้าง ๆ แล้วนำมาจอดในลานที่หอ ฯ กำหนดให้เมื่อดับเครื่องยนต์ปิดสวิตซ์ต่าง ๆ แล้วก็ได้ชื่อว่าทำการบินอย่างปลอดภัย