Pandero-kurso de Filipe de Moraes Paiva

Malnova Tekniko

Esperanto Portugalo

Vidu ankaŭ mian novan kurson: Pandero-kurso pri nova tekniko; tiu nova tekniko permesas ludi multe pli bone.

Unua eldono je la 3-a de septembro de 2006.

Enhavo

Nomo
Enkonduko
Signaro kaj frapoj
Kiel studi
Ekzercoj
Ritmoj
Adreso

Nomo

La oficiala Esperanta nomo de tiu instrumento estas "tamburino", sed mi ne ŝatas tiun nomon ĉar:

la nomo tamburino similas al "ina tamburo", kaj tio estas sensignifa;
estas alia brazilana frapinstrumento kiu nomiĝas, portugale, tamborim, do tiu vorto "tamburino" okazigas miskomprenon en Brazilo.

Oni povus uzi nomojn kiel tintiltambureto aû ringtamburo kiuj bone priskribaj la instrumenton. Tamen estas aliaj eblecoj.

Ŝajnas ke vorto "tamburino" venas el angla vorto "tambourine". Tamen eĉ usonuloj preferas brazilan vorton "pandeiro" kiam ili parolas pri brazila tamburino por distingi de la malsimila usona "tambourine". Do mi pensis krei novan vorton. Mi scias ke tamburino ekzitas en la tuta Tero. Speciale araboj havas plurajn vortojn al pluraj tipoj de tamburinoj. Eble iu araba vorto estu pli bona. Tamen, ĉar mi nenian trovis Esperantistojn kiuj volis pridiskuti tiun aferon, kaj ĉar nuntempe la brazilana tamburino (pandeiro) estas multe konata de internaciaj muzikistoj, do mi mem kreis Esperantan vorton "pandejro" kiu oni prononcas same al brazila vorto "pandeiro". Poste mi lernis ke hispane, la vorto estas "pandero". Ĉar hispana estas pli internacia ol portugala lingvo kaj ĉar vorto "pandero" estas pli simpla ol vorto "pandejro", mi do preferas vorton "pandero".

Do, mi proponas kaj uzas la nomon: pandero.

Enkonduko

Mi estas muzikisto kaj ludas ritmilaron (drumon), panderon, derbakon, tintilojn kaj aliajn frapinstrumentojn. Je 2006 mi komencis ludi panderon kun aliaj muzikistoj kiuj parolas Esperanton por fari grupon de ŝoro ("chôro") , kiu estas brazilana muziko. Je 2006/aûgusto/27, vendrede, ni ludis en KKE- Kultura Koperativo de Esperanto. Mi konas ion pri aliaj instrumentoj. Mi ludis guitaron, pianon ktp. Mi ŝatus kanti. Mi organizis mult-lingvan paĝon, (Brazilina) Salona Danco kaj Muziko pri salona danco en Brazilo kiu krome havas informon pri muziko en Brazilo. Tie mi montras kiel oni ludas sambon ĉe ritmilaron. Bedaûrinde tiu paĝo ne estas Esperante sed se oni volas mi povas tradukti. Mi ĵus kreis diskut-grupon pri pandero, nomata Pandeiro por kunveni ĉiujn brazilajn panderistojn por fari grandan kunvenon. Ĝi estas en la portugala lingvo sed vi ankaû povas skribi Esperante. Vidu ankaû mian ttt-paĝon Filipe de Moraes Paiva kaj legu plu pri muziko.

Vidu diskuto-liston de pandero: Pandero-diskuto-listo

Signaro kaj frapoj

Se vi estas maldekstranto, vi povas ŝanĝi dekstran al maldekstra.

La unu vico montras la tempojn kaj tempajn frakciojn.
- La nombroj (1, 2 ktp) estas komencoj de tempoj.
- "k" estas "kaj", la duono de tempo.
- "+" estas la duono de duono de tempo.
- "-" estas la triono de duono de tempo.
La dua vico montras la dekstrajn manajn frapojn.
- p - polekso. Malakuta sono. Frapu kun la polekso per turno de la dekstra mano.
- f - fingroj. Akuta sono. Frapu kun la kvar fingraj pintoj, kune, per movo ĉe la manradiko.
- k - kalkano (de mano). Akuta sono.
- m - mano-palmo. Akuta sono.
- l - longa fingro. Malakuta sono kun la longa fingra pinto. Tio estas simila al "f", sed nur la longa fingro frapas.
- oooooooo. Tre rapida rolo. Rapide turnu la malfermatan malstreĉan dekstran manon, frapante alterne jen la polekson jen la fingrojn, eble nur la longan kaj la ringan. Se eble, ni montras ĉiun frapon:
  - o - fingroj;
  - O - polekso.
La tria vico montras la maldekstrajn manajn turnojn.
- n - enturni. Turni la panderon direkte al la dekstraj fingroj aŭ mano-palmo.
- l - elturni. Turni la panderon direkte al la dekstra kalkano de la mano.
Notu ke la maldekstra mano kutime enturnas ("n") kiam la dekstra frapas "f" aŭ "m" kaj elturnas ("l") kiam la dekstra frapas "k". Tamen, ĝi ne enturnas se la dekstra frapas "f" aŭ "m" antaŭ "p" aŭ "m".

Kiel studi

Nur la manoj kaj fingroj movas; la brakoj preskaŭ ne movas. Tre malstreĉu ambaŭ manojn.

Tempo

Diru la tempojn (1, 2 ktp) kaj la kaj-ojn (k) laŭte, ekzemple: unu kaj unu kaj unu ...

Praktiku tre malrapide. Kiam vi tre bone ludas, tiam rapidigu. Estas bone havi metronomon por marki la takton ("rapido") ? La takto estas la kvanto de tempoj (la nombroj; vidu la signaro kaj frapoj supre) en unu minuto. Ekzemple, ĉe la takto 60 estas unu tempo po sekundo, do la metronomo tiktakas unu fojon po sekundo. Skribu apud ĉiu ekzerco la takton en kiu vi ludas trefacile, en kiu vi ludas facile kaj en kiu vi ludas malfacile. Ĉiutage aktualigu tiun liston. Por gvidi vin, mi skribis la taktojn bonajn por iuj ritmoj ĉe la formo ekzemple: 90 - 120 - 150, respektive, por malrapida muziko, por meza muziko kaj por tre rapida muziko.

Bona ekzerco estas ludi ĉe iu takto kaj sekve al la duobla takto, kaj poste reveni al la duona kaj la duobla ...

Dekstra mano

Tenu la manon ĉiam super la ledo.
Frapu la flankon malan al tio kion la maldekstra mano tenas.
Frapu nur la ledon, ne la ringon.

Maldekstra mano

Apogu la randon de la ringo inter la mano kaj la fingroj, kaj apogu la internan parton de la ringo sur la fingraj pintoj. Poste tuŝu la manon sur la eksterna parto de la ringo kaj la polekson sur la rando de la ledo.

Ekzercoj

Ekzerco de la dekstra mano (samba). Praktiku ĝis takto 30, poste forlasu ĉi tiun ekzercon kaj do praktiku ĉiam per ambaŭ manoj, t.e., ĉiujn aliajn ekzercojn. Por ludi ĉe takto 30, metronomu ĉe 60 kaj diru "1" ĉe iu tiktako kaj "k" ĉe la alio.

1 + k + 1
p f k f

Sambo (1). Unue praktiku nur ĉi tiun ekzercon. Kiam vi ludos ĉe takto 58, tiam praktiku ĉiujn ekzercojn.

1 + k + 1
p f k f
. n l .

Sambo (2). Praktiku ankaŭ alterne kun "sambo (1)", t.e., unu tempon el ĉio.

1 + k + 1
p f k p
. n l .

Ekzerco de "p". Malakuta sono.

1 + k + 1
p p p p

Valso simpla (3/4).

1 2 3 1
p f k
. n l

Valso duobla (6/8). Notu ke ĉe la lasta k (kaj), la maldekstra mano ne turnas.

1 k 2 k 3 k 1
p f k f k f
. n l n l .

Ekzerco de "f k" (1). Akutaj sonoj.

1 + k + 1
f k f k
n l n l

Ekzerco de "f k" (2).

1 + k + 1
k f k f
l n l n

Ekzerco de "f k" (3).

1 2 3 1 2 3 1
f k f k f k
n l n l n l

Valso duobla (6/8) kun rolo.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 1
p . f k f . k . f . k .
. . n l n . l . n . l .

Valso duobla (6/8) kun du roloj. Notu ke ĉe la lasta k (kaj), la maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 1
p . f k f . k f k . f .
. . n l n . l n l . . .

Sambaj variacioj kun rulo (1) kaj (2). Praktiku ankaŭ alterne kun "sambo (1)" kaj "sambo (2)", t.e., ludu unu tempon kun rolo kaj 3 tempojn sen rolo. En la dua ekzerco, notu ke ĉe la k (kaj), la maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 1       1 + k + 1
p fkf k         p fkf p
. nln l         . nl. .

Bajaŭo (1) (portugale: baião).

1 + k + 2 + k + 1
p f k p f k f k
. n l . n l n l

Samba variacio ĉe 6/8 (1). Praktiku ankaŭ alterne kun "sambo (1)" kaj "sambo (2)", t.e., ludu iujn tempojn el variacio kaj iujn tempojn sen variacio. Ne facila.

1 - - k - - 1
p f k p f k
. n l . n l

Rumbo.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
k . f k f . k . f . k . p . f .  
l . n l n . l . n . l . . . n .

Bolero. Notu ke ĉe la tria k (kaj), la maldekstra mano ne turnas.

1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 4 - - k - - 1
k . . f k f k . . f . . k . . f . . p . . f . .
l . . n l n l . . l . . n . . . . . . . . n . .

Marŝo-karnavalklubeto ("marŝo-hanŝo", brazilane). Tre malrapide. Notu ke ĉe la dua k (kaj), kaj ĉe la lasta "+", la maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p . f . k . f . p fkfkfkf . k f 
. . n . l . . . . nlnlnln . l .

Marŝo-karnavalklubeto rapide ("marŝo-karnavalo", brazilane). Pli rapide ol "marŝo-hanŝo". Notu ke ĉe la dua k (kaj), la maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p . f . k . f . p oOoOoOo . f k 
. . n . l . . . . . . . . . n l

Ekzercoj de rolo. Notu ke en ĉi tiu ekzerco la unua frapo re-aperas laste, por faciligi.

1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1
f.....fkf       f....kfkf       f...fkfkf       f..kfkfkf       f.fkfkfkf
n.....nln       n....lnln       n...nlnln       n..lnlnln       n.nlnlnln

1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1
k.....kfk       k....fkfk       k...kfkfk       k..fkfkfk       k.kfkfkfk
l.....lnl       l....nlnl       l...lnlnl       l..nlnlnl       l.lnlnlnl

1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1
o.....oOo       o....OoOo       o...oOoOo       o..OoOoOo       o.oOoOoOo

1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1       1+k+2+k+1
O.....OoO       O....oOoO       O...OoOoO       O..oOoOoO       O.OoOoOoO

1+k+2+k+1+k+2+k+1       1+k+2+k+1+k+2+k+1       1+k+2+k+1+k+2+k+1
k.....fkf.....kfk       k....kfkf....fkfk       k...fkfkf...kfkfk
l.....nln.....lnl       l....lnln....nlnl       l...nlnln...lnlnl

1+k+2+k+1+k+2+k+1       1+k+2+k+1+k+2+k+1
k..kfkfkf..fkfkfk       k.fkfkfkf.kfkfkfk
l..lnlnln..nlnlnl       l.nlnlnln.lnlnlnl

1+k+2+k+1+k+2+k+1       1+k+2+k+1+k+2+k+1       1+k+2+k+1+k+2+k+1
O.....oOo.....OoO       O....OoOo....oOoO       O...oOoOo...OoOoO

1+k+2+k+1+k+2+k+1       1+k+2+k+1+k+2+k+1
O..OoOoOo..oOoOoO       O.oOoOoOo.OoOoOoO

Ravela Bolero

1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 1 
f . . k f k f . . k f k f . . k . . f . . k f k f . . k f k f k f k f k 
n . . l n l n . . l n l n . . l . . n . . l n l n . . l n l n l n l n l 

1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 1 
k . . f k f k . . f k f k . . f . . k . . f k f k . . f k f k f k f k f 
l . . n l n l . . n l n l . . n . . l . . n l n l . . n l n l n l n l n

Bajaŭo (2) (portugale: baião). Notu ke ĉe la lasta "+", la maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 2 + k + 1
p f k p f k p f
. n l . n l . .

Ekzerco de "p f". Alternu ekzercojn de "p f" kun ekzercojn de "p" kaj kun ekzercojn de "p f k".

1 + k + 1
p f p f

Bajaŭo (3) (portugale: baião).

1 + k + 2 + k + 1
p f k p f k m k
. n l . n l n l

Sambo (3). Notu ke ĉe la dua "+" kaj ĉe la lasta "+", la maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 2 + k + 1
p f k m p f k f
. n l . . n l .

Sambo (4). Notu ke ĉe la dua "+" kaj ĉe la lasta "+", la maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 2 + k + 1
p f k m p f k l
. n l . . n l .

Sambo (5). Notu ke ĉe la dua "+", la maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 2 + k + 1
p f k m p f k p
. n l . . n l .

Ekzerco de "p m". La maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 1
p m p m

Ekzerco de "m k".

1 + k + 1
m k m k
n l n l

Ekzerco de "m f". La maldekstra mano ne turnas.

1 + k + 1
m f m f

Ekzerco de "m k f". Notu ke ĉe la dua "-" kaj ĉe la kvar "-", la maldekstra mano ne turnas.

1 - - k - - 1
m k f m k f
n l . n l .

Samba variacio ĉe 6/8 (2). Praktiku ankaŭ alterne kun aliaj samboj kaj sambaj variacioj, t.e., ludu iujn tempojn el variacio kaj iujn tempojn sen variacio. Ne facila. Notu ke ĉe la lasta "-", la maldekstra mano ne turnas.

1 - - k - - 1
p f k m k f
. n l n l .

Ritmoj

Nun ni montras nur la dekstran manon. Notu ke la maldekstra mano kutime enturnas ("n") kiam la dekstra frapas "f" aŭ "m" kaj elturnas ("l") kiam la dekstra frapas "k". Tamen, ĝi ne enturnas se la dekstra frapas "f" aŭ "m" antaŭ "p" aŭ "m". Apud la nomoj estas la tri taktoj, respektive, por malrapida muziko, por meza muziko kaj por tre rapida muziko.

1 - Sambo

Sambo kaj "ŝoro". 50 - 110 - 160

1 + k + 1
p f k f
p f k p
p f k l
p f k m

1 + k + 2 + k + 1
p f k m p f k f
p f k m p f k p
p f k m p f k l
p f k f p f k p
p f k f p f k l
p f k l p f k p

Sambo "Partido Alto".

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p p . m p . m . p . m . p f k f

Samba variacio.

1 + k + 1
p fkf k
p fkf p

1 - - k - - 1
p f k p f k
p f k m k f

2 - Foho. 50 - 100 - 132

Bajaŭo.

1 + k + 2 + k + 1
p f k p f k f k
p f k p f k p f 
p f k p f k m k
p f k p p f m k

1 + k + 2 + k + 1 + k + 2 + k + 1
p f k p f k p f p f k p f p f k 
p f k p f k m k p f k p f p f k

Ŝoto.

1 + k + 2 + k + 1
p f k f p f p f 
p f k p p f p f

3 - Valso. 68 - 170 - 220

1 + k + 2 + k + 3 + k + 1
p . . . f . . . k . . .
p . f . k . f . k . f .
p . f k f . k . f . k .
p . f k f . k f k . f .
p . f k f . k . m . k .
p . f k f . k f k . m .

1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 1
p . . f k f k . . f . . k . . f
p . . f k f k . . f k f k . . f

1 + k + 2 + k + 3 + k + 1
p . p . f . k f k . f .         (Rita-ritmo, araba)

4 - Rumbo. 100 - 150 - 210

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1               (La plej gravaj)
k . f k f . k . f . k . p . f .
k . . . f . k . f . k . p . f .
p . f k f . p . f . k . p . f .
p . f k f . k . f . k . p . f .
m . k . f . m . k . f . p . f .
p . f . k . m . k . f . p . f .
p . f . k . m . k . f . m . k .

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1               (Sen rolo)
k . f . k . f . k . f . p . f .
k . f . k . p . f . k . p . f .
p . f . k . f . k . f . p . f .
p . f . k . p . f . k . p . f .
p . f . k . f . k . f . k . f .
p . f . k . p . f . k . f . k .
f . k . f . p . f . k . f . k .

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1               (Kun rolo)
k . f k f . k . f . k . p . f .
k . f k f . p . f . k . p . f .
p . f k f . k . f . k . p . f .
p . f k f . p . f . k . p . f .
p . f k f . k . f . k . f . k .
p . f k f . p . f . k . f . k .
f . k f k . p . f . k . f . k .

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1               (Kun "m")
m . k . f . m . k . f . p . f .
m . k . f . p . f . k . p . f .
p . f . k . m . k . f . p . f .
p . f . k . p . f . k . p . f .
p . f . k . m . k . f . m . k .
p . f . k . p . f . k . m . k .
m . k . f . p . f . k . m . k .
m . k . f . m . k . f . m . k .

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1               (Kun rolo kaj "m")
m . k f k . m . k . f . p . f .
m . k f k . p . f . k . p . f .
p . f k f . m . k . f . p . f .
p . f k f . p . f . k . p . f .
p . f k f . m . k . f . m . k .
p . f k f . p . f . k . m . k .
m . k f k . p . f . k . m . k .

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1               (Kun pli da "p")
k . f k p . k . f . k . p . f .
f . k f k . p . f . p . f . k .
p . f k p . p . f . p . p . f .

 (KTP)

5 - Bolero. 50 - 100 - 150

1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 4 - - k - - 1
k . . f k f k . . f . . k . . f . . p . . f . .
p . . f k f k . . f . . k . . f . . p . . f . .
k . . f k f k . . p . . f . . k . . p . . f . .
p . . f k f k . . p . . f . . k . . p . . f . .

6 - Marŝo

Marŝo-karnavalklubeto ("marŝo-hanŝo", brazilane). 60 - 80 - 100

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p . f . k . f . p fkfkfkf . k f

Marŝo-karnavalklubeto rapide ("marŝo-karnavalo", brazilane). 100 - 130 - 170

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p . f . k . f . p fkfkfkf . k f 
p . f . k . f . p oOoOoOo . f k

Ravela Bolero. 60 - 72 - 80

1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 1 - - k - - 2 - - k - - 3 - - k - - 1 
f . . k f k f . . k f k f . . k . . f . . k f k f . . k f k f k f k f k 
k . . f k f k . . f k f k . . f . . k . . f k f k . . f k f k f k f k f

7 - Ĵongo. 110 - 140 - 180 (ĉe 4/4)

1 k 2 k 3 k 4 k 5 k 6 k 1       (6/8)
1 - - k - - 2 - - k - - 1       (2/4)
1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 1       (4/4)
p p . p . . f . k . f .
p p . p . . m . m . m .
p p f p f k m k m k m k

8 - Iĵeŝao. 90 - 120 - ???

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
m . p . m . . . m . p . m . . .
m . p . m . k . m . p . m k . f

9 - Olodumo.

1 k 2 k 3 k 4 k 1
pm.mp m p m pppp
pm.mp m p m plpl

10 - Ogumo.

1 k 2 k 3 k 4 k 5 k 6 k 1
p . m . m . p p . m . p

11 - Frevo.

1 + k + 2 + k + 1
k . p f k . p f

12 - Arabaj Ritmoj.

Maksumo.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p . m . . . m . p . . . m . . .
p . m . k . m . p . f . m . k .
p . m . k . m . p . f . m . k f 
p . m . k f m . p . f k m . k f

Balad-ritmo.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p . p . . . m . p . . . m . . . 
p . p . f . m . p . f . m . k .
p . p . f . m . p . f . m . k f
p . p . f k m . p . f k m . k f

Saido.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p . m . . . p . p . . . m . . . 
p . m . k . p . p . f . m . k f
p . m . k . p . p . f . m . k .
p . m . k f p . p . f k m . k f

Masmudo.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 1
p f p fkf k m k p fkf k m kfk f          

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 5 + k + 6 + k + 7 + k + 8 + k + 1
p . f . p . f k f . k . m . k . p . f k f . k . m . k f k . f .

Uada-na-oz-ritmo.

1 + k + 2 + k + 3 + k + 4 + k + 5 + k + 6 + k + 7 + k + 8 + k + 1
p . . . . . m . . . . . m . . . p . . . p . . . m . . . . . . . 
p . . . f . m . . . k . m . . . p . . . p . . . m . . . . . . . 
p . . . f . m . . . f . m . . . p . . . p . . . m . . . . . . . 
p . . f k f m . . k f k m . . . p . . . p . . . m . k f k . f .

Rita-ritmo. 150 - 160 - 170

1 + k + 2 + k + 3 + k + 1
p . p . f . k f k . f .

Lafo, Malfufo, Haliĵo ktp. Vidu Rumbon.

Adreso

Prof. Filipe de Moraes Paiva
Departamento de Física
U.E. Humaitá II
Colégio Pedro II
Rua Humaitá 80
22261-040 Rio de Janeiro - RJ
Brasil (Brazilo)

Ĉi tiu paĝo estas parto de Filipe de Moraes Paiva - Muziko.

Hejmpaĝo reviziita je la 19-a de septembro de 2006.

Filipe de Moraes Paiva - [email protected]