De internationale taal Ido

– algemene beschrijving -

Het zou heel handig zijn als we op dezelfde manier als met de mensen uit ons eigen land konden praten of corresponderen met mensen uit andere landen . Echter onze taal-barriere maakt dit vaak lastig, zo niet onmogelijk.

Een taal van een bestaand land is geen neutrale taal. Voor diegenen die Engels spreken is het antwoord op bovenstaande kwestie ´dan moet men maar Engels leren´ een makkelijk antwoord, maar voor bijvoorbeeld een Fransman liggen de zaken anders.

Daarom heeft de ONU vijf officiële talen en de UNESCO acht. De Europese Unie heeft er ongeveer evenveel en spendeert veel geld aan vertalingen en interpretaties. Hoewel het Engels en het Frans in de EU domineren, eisen de Duitsers dat het Duits meer gebruikt gaat worden.

Eén enkele nationale taal gebruiken zou zoveel politieke en culturele voordelen verschaffen aan het land of de landen voor wie die nationale taal hun eigen taal is. Echter deze oplossing is voor de andere landen dikwijls onacceptabel.

Het antwoord op deze situatie is om een neutrale, nieuw uitgevonden taal, zoals het Ido te gebruiken. Zo´n taal zou niet de natuurlijke talen vervangen, maar zou gebruikt worden als brug tussen mensen die anders niet zouden kunnen communiceren. Het zou een tweede gemeenschappelijke taal voor iedereen worden. Zodoende kunnen we de ander halverwege tegemoet komen, zonder een voordeel voor één specifieke groep.

De gekozen taal zou niet erg kunstmatig moeten zijn. Het vocabulaire zou gebaseerd moeten zijn op bestaande talen (enkele van deze hebben veel gemeenschappelijke woorden, ondanks verschillen in spelling en uitspraak). De grammatica zou zo simpel mogelijk gehouden moeten worden, zonder al die vergelijkingen en uitzonderingen die de student van een nationale taal overvallen.

Dit idee inspireerde onder andere aan pater Schleyer, de uitvinder van Volapuk en aan Dr. L. Zamenhof, de uitvinder van Esperanto, de bekendste taal van dit type in de eeuw nadat deze werd gecreëerd. Na enkele jaren praktijk zijn er veel verbeteringen gesuggereerd.

Zamenhof bijvoorbeeld liet de bijvoegelijk naamwoorden van het Esperanto in nummer en geslacht overeenkomen met het bijbehorende zelfstandig naamwoord. Zodat het bijvoegelijk naamwoord vier verschillende uitgangen kon hebben. In werkelijkheid is deze complicatie niet nodig, zoals uit het Engels en Hongaars blijkt en zoals Zamenhof later ook toegaf. Hij heeft om verschillende redenen het Esperanto echter nooit aangepast.

Op basis van deze verbeteringen heeft een groep wetenschappers en linguïsten het Ido ontwikkeld. Professor Otto Jerspersen maakt ook uit van dit comité, evenals de wiskundige en Franse filosoof Professor Louis Couturat. Zij namen het beste van Esperanto en van een andere uitvinding, Idiom Neutral, en ontwikkelden een taal die zeer waarschijnlijk de makkelijkste taal van de werel is en tegelijkertijd de meest precieze.

Een andere verbetering die Zamenhof zelf als erg logisch en makkelijk had aangeduid: in het Esperanto neigen de woorden voor mensen of dieren (woorden als ´acteur´ of ´leeuw´) te refereren aan het mannelijke, waarbij de vrouwelijke vorm afgeleid werd d.m.v. een achtervoegsel. Het alternatief dat Zamenhof later verkoos, maar helaas niet invoerde, was het neutraal maken van deze woorden (gemeenslachtig), en daar zowel de mannelijke als de vrouwelijke vorm van afleiden d.m.v. het juiste achtervoegsel.

Ido heeft ook een handig persoonlijk voornaamwoord, zoals het Fins, dat hij/zij betekent en dat gebruikt kan worden als het irrelevant of onnodig is om dit verder te specificeren. Sommige mensen zouden willen dat er zo´n persoonlijk voornaamwoord in het Nederlands bestond, om te vermijden dat je ´hij/zij´ moet zeggen.

In Ido, maar niet in het Esperanto, zijn deze verbeteringen daarom aangenomen en bijna allen die deze supplementaire internationale talen (die verder veel gemeenschappelijk hebben, zoals de inspiratie van Schleyer en vooral Zamenhof) gelijkelijke hebben bestudeerd wordt dit resultaat geprefereerd.

Alle lof voor de Esperanto-beweging die, dankzij zijn onverwoestbare enthousiasme, zoveel heeft gedaan om het idee van een neutrale internationale taal bekend te maken. Echter, hoewel bijna de hele wereld van Esperanto had gehoord en hoewel het een relatief makkelijke taal is, hebben de letter-accenten en de onnodige complicaties veel mensen afgestoten, die zich wel aangetrokken voelden tot het idee. Ido slaagt, waar Esperanto faalt.

Diegenen die geëxperimenteerd hebben met Ido weten hoe goed het is om je te kunnen concentreren op wat je wilt zeggen, zonder tegelijkertijd te hoeven denken aan hoe je het moet zeggen.

Tot zover de theorie. Maar hoe werkt dit in de praktijk? Internationale ontmoetingen van mensen die Ido spreken in verscheiden landen hebben bewezen dat het idee daadwerkelijk functioneert in de praktijk.

Er zijn veel publicaties over en in Ido, inclusief vocabulaires en grammatica voor verschillende talen, van Zweeds tot Japans. Er is zelfs een verbazingwekkende hoeveelheid poëzie in Ido, inclusief een geweldig komisch helden-epos in rijm (´La Serchado´door Andreas Juste). Een kleine wereld wacht om ontdekt te worden op diegene die de kleine moeite zullen doen om deze opvallende taal te begrijpen.

De taal op zich gebruiken is natuurlijk een hobby, maar ook een manier om bij te dragen aan een beter onderling begrip in de wereld.

Meer informatie:

Er bestaat een uitgebreide collectie boeken in Ido. Deze kunnen geraadpleegd en gekocht worden in de Ido-boekenwinkels:

Boekhandel Tialisto
Ido Book Service
Boekhandel Germana Ido Societo

Ook is er een on-line bibliotheek:

Publikaji

De vrijwilligersbeweging van deze taal is natuurlijk internationaal. Naast de nationale verenigingen is er een internationale organisatie, de Unie van de Internationale Taal Ido, die het tijdschrift «Progreso» publiceert. Om in contact te komen met mensen die Ido spreken, schrijf dan naar één van de volgende vertegenwoordigers:

Reprezenteri di la linguo Ido