Jêzyk miêdzynarodowy Ido- charakterystyka ogólna

Język międzynarodowy – Ido

– charakterystyka ogólna -

Byłoby to bardzo użyteczne, gdybyśmy mogli rozmawiać z ludźmi z innych krajów lub wymieniać z nimi korespondencję, tak jak możemy to robić z ludźmi z naszego kraju. Jednakże, bariera językowa czyni to często bardzo trudnym, albo nawet niemożliwym.

Odpowiedzią, którą ma wiele ludzi na ten problem jest – naucz się angielskiego! Oczywiście angielski jest językiem, który rozprzestrzenił się po całym świecie, ale nauczenie się go w stopniu bardzo dobrym wymaga dużej ilości czasu i zdolności językowych.

Ponadto, będąc językiem kilku określonych krajów, angielski nie jest językiem uniwersalnym. Dla tych, którzy posługują się angielskim jako swoim językiem ojczystym, „naucz się angielskiego” może być atrakcyjną odpowiedzią na istniejący problem komunikacyjny, ale już na przykład dla Francuzów, sytuacja wygląda nieco inaczej.

W ONZ używa się pięciu oficjalnych języków, UNESCO ma ich aż osiem. Podobną ilość ma Unia Europejska, która wydaje mnóstwo pieniędzy na tłumaczenia. Mimo tego, że angielski i francuski dominują w Europie, Niemcy żadają obecnie, żeby również niemiecki był bardziej używany.

Używanie tylko jednego języka spowodowałoby ogromne zalety polityczne i kulturalne dla kraju albo krajów, dla których ten wybrany język byłby językiem ojczystym. W związku z tym to rozwiązanie nie jest akceptowalne dla pozostałych krajów.

Odpowiedzią na ten problem jest używanie języka neutralnego, wymyślonego, takiego jak Ido. Taki język nie zastąpiłby języków naturalnych, ale byłby używany jako pomost między ludźmi, którzy w inny sposób nie mogliby się porozumiewać, byłby drugim językiem dla wszystkich. W taki sposób możemy spotkać się z kimś innym w połowie drogi dla każdej ze stron, bez żadnych przywilejów dla żadnej grupy.

Wybrany język nie powinien być zupełnie sztuczny. Słownictwo powinno być oparte na językach już istniejących (takich, które mają dużo wspólnych słów, mimo różnic w ortografii i interpunkcji). Gramatyka powinna być możliwie jak najprostsza, bez wszystkich wyjątków i zwrotów idiomatycznych, które stanowią zawsze problem dla kogoś uczącego się języków obcych.

Ta idea zainspirowała już ojca Schleyera, wynalzcę języka Volapuk i doktora L. Zamenhofa, wynalazcę Esperanto, który należy już od momentu swego wynalezienia, czyli od ponad wieku, do najbardziej znanych z tego typu języków. Mimo, że poprzez lata używania go w praktyce, zaproponowano kilka lepszych.

Na przykład Zamenhof sprawił, że przymiotniki w Esperanto łączą się nieodwołalnie z liczbą i przypadkiem rzeczowników, z którymi występują, co sprowadza się do tego, że przymiotniki posiadają cztery możliwe zakończenia. W rzeczywistości taka komplikacja nie jest potrzebna co udowadniają takie języki jak angielski czy węgierski i co sam przyznał potem Zamenhof. Jednakże z wielu powodów nie wprowadzono żadnych zmian w regułach esperanto.

Bazując na pomyśle wprowadzenia takich poprawek jak ta opisana powyżej, grupa naukowców i lingwistów rozwinęła język Ido. W komitecie organizacyjnym znalazł się duński lingwista, profesor Otto Jespersen oraz matematyk i filozof francuski – Louis Couturat. Oni zaczerpnęli to co najlepsze z Esperanto oraz z innego podobnego Języka Neutralnego (Idiom Neutral) i wymyślili język który jest z całą pewnością najłatwiejszy i najbardziej precyzyjny na świecie.

Inna poprawka została nawet przez Zamenhofa zaklasyfikowana jako bardo logiczna i wygodna. W esperanto słowa określające zwierzęta i ludzi (takie jak : „aktor”, „lew”) zazwyczaj odnosiły się do rodzaju męskiego, ale posiadały formę rodzaju żeńskiego wymuszoną przez przyrostek. Alternatywą, którą wymyślił Zamenhof później, ale która nie została niestety przeniesiona do esperanto, było przekształcenie tych słów na neutralne i tworzenie dla nich zarówno rodzaju męskiego jak i żeńskiego za pomocą odpowiednich przyrostków.

Ido posiada również użyteczny zaimek (podobnie jak język fiński), który oznacza on/ona i może być używany zawsze, kiedy nie jest wymagana dokładniejsza charakterystyka rodzajowa. Niektóre osoby chciałyby nawet, żeby ten zaimek istniał również w języku hiszpańskim, żeby uniknąć w niektórych wypadkach dokładnego określenia „on” czy „ona”.

W Ido, inaczej niż w Esperanto, te i inne poprawki zaadoptowały się. W rezultacie Ido preferowany jest przez prawie wszystkich, którzy studiowali oba te języki, które poza tym mają dużo wspólnego, chociażby inspiracje pomysłami Schleyera i, przede wszystkim, Zamenhofa.

Godne pochwały jest środowisko esperantystów, które dzięki swojemu niewątpliwemu zapałowi sprawiło, że idea neutralnego języka międzynarodowego jest znana na całym świecie. Jednakże, chociaż wszyscy słyszeli o Esperanto i jest to język relatywnie łatwy do nauczenia, jego akcentowane litery i niepotrzebne komplikacje gramatyczne odwiodły wielu zainteresowanych ideą, którą reprezentuje od nauczenia się go. Ido funkcjonuje, tam gdzie Esperanto sobie nie radzi.

Ci, którzy już doświadczyli Ido, wiedzą jak dobrze jest skoncentrować się na tym, co chcesz powiedzieć zamiast myśleć podczas mówienia jak to należy powiedzieć.

To wszystko dotyczy teorii, ale jak to funkcjonuje w praktyce? W wielu krajach odbyły się już spotkania osób posługujących się językiem Ido. To dzięki nim udowodniono, że idea naprawdę funkcjonuje w praktyce.

Istnieje dużo publikacji w Ido i o Ido: podręczniki do nauki gramatyki i słownictwa dla osób posługujących się różnymi językami, od szwedzkiego, do japońskiego. Istnieje nawet zaskakująca ilość utworów poetyckich w Ido, wśród których wymienić można wspaniałą historię komiczno – heroiczną pisaną wierszem ("La Serchado" autorstwa Andreasa Juste). Istnieje maleńki świat, który czeka na odkrycie przez kogoś, kto gotów jest na minimalny wysiłek wymagany do opanowania jedynego w swoim rodzaju języka.

Używanie tego języka jest oczywiście hobby samym w sobie, ale równocześnie sposobem na uczestniczenie w lepszym poznaniu otaczającego nas świata.

Więcej informacji:

Istnieje duża kolekcja książek w Ido, które można poznać i kupić dzięki bibliotekom Ido:

Librería Tialisto
Ido Book Service
Librería de la Germana Ido Societo

Istnieje także taka biblioteka online:
Publikaji

Ruch promujący ten język działa na zasadzie wolontariatu i oczywiście jest międzynarodowy. Oprócz organizacji narodowych, istnieje również organizacja międzynarodowa – Unia Międzynarodowego Języka Ido, która publikuje czasopismo „Progreso”. Żeby skontaktować się z ludźmi, którzy używają języka Ido, możesz napisać na adres któregoś z podanych tu reprezentantów:

Reprezenteri di la linguo Ido