A parroquia de Briallos
A parroquia de Briallos que antes de 1.835 pertencía
igual que Portas á Xurisdicción de Peñaflor e
que hoxe pertence a este Municipio, é a máis pequena
das catro parroquias que integran o Concello de Portas. Ten unha extensión
superficial de 3,7 quilómetros cadrados distribuídos
entre as súas nove entidades, cunha poboación de 580
habitantes e unha densidade de 156,5 h. por quilómetro cadrado.
Os edificios máis nobres da parroquia son a Igrexa parroquial
de San Cristovo e a ermida de San Roque.
A Igrexa reconstruída no ano de 1.727 segundo
data que aparece sobre a porta da fachada principal, levantada posiblemente
no mesmo lugar onde existía a primitiva parroquial, que polo
seu mal estado ou a súa reducida capacidade houbo de substituírse.
No interior son interesantes os retablos pertencentes ó século
XVIII datan da construcción da igrexa e un retablo de pedra
que parece de estilo renacentista e que ben puido pertencer ó
templo anterior.
A capela non presenta sinais dignas de mención acaso pertenza
tamén ó século XVIII e se atopa no lugar de Castro,
onde se celebra a festa de As Lurdes.
Son interesantes o cruceiro así como o peto
de ánimas que se conservan nas proximidades da estrada xeral
e outros dous cruceiros que se conservan no lugar de Outeiro.
O conxunto que forma o peto de ánimas posúe unha fermosa
talla e unha inscrición que di: polas ánimas do purgatorio.
Reformado por herdeiros de Manuel Herosa e familia ano de 1.898.
A fidalguía non aniñou nesta parroquia, polo menos,
non quedan pazos nin mansións significativas que indiquen a
súa existencia. Sen embargo hai que mencionar un escudo coas
armas dos Mariño (a serea) que se conserva na casa dos señores
Maquieira. Parece que os Mariño son oriúndos da illa
de Sálvora e que en Briallos asentouse Juan Mariño de
la Barrera y Lobos feito cabaleiro da Orden de Carlos III o 14 de
xullo de 1.784 e tivo aquí a súa casa á que pertenceu
o mencionado escudo.
Tampouco se viu libre Briallos das cargas forais,
sendo a máis importante, a que se pagaba ó Priorado
de Barosa, que pertencía ó Real Mosteiro de San Martín
Pinario de Santiago de Compostela e que debeu abarcar grandes extensións
de terreo, pois no ano 1.842, foi arrendado dito foro de Barosa como
renda fixa para froitos a Felipe García de Caldas en 7.580
reais cun tercio de presente e o resto a prazos, cantidade moi superior
se a comparamos co Priorado de Lantaño que foi adxudicado a
Agustín Gómez na mesma data e a prazos en 2.210 reais.
Estes foros pertenceron ó clero secular e regular, segundo
B.O. de Pontevedra editado o luns l de agosto de 1.842 sendo raíña
dona Isabel II e rexente D. Baldomero Espartero, Duque da Victoria.
O camiño portugués, ó saír de Coruto,
intérnase na parroquia de Briallos onde o Concello posúe
un albergue de peregrinos.
Entre os personaxes a destacar da Parroquia figuran dous importantes
relixiosos:
D. Antonio de Herosa, franciscano que vestiu o hábito cara
o ano 1.714 e antes de 1.725 pasou ó colexo-seminario de Herbón
(Padrón) sendo gardián do mesmo desde 1.745 a 1.749
onde faleceu en 1.764. Posuído dunha gran vocación relixiosa
e movido polo afán de que o seu convento estivera sempre en
orden dedicouse durante un ano desde 1.755 ata 1.756 a rexistrar e
ordenar todo o seu arquivo. A partir deste último ano 1.756,
inicia a escritura dun Memorial onde relaciona todas as cousas importantes
deste Colexio Seminario de Propaganda Fide de San Antonio de Herbón
desde a súa primitiva fundación acaecida no ano de 1.396
ata o tempo do presente ano de 1.756, o cal terminou de compoñer
o 14 de novembro de 1.759.
Este interesantísimo manuscrito moitísimas veces consultado
e que permanece inédito, nos permite coñecer non só
a historia deste célebre convento de misioneiros senón
que nos proporciona unha abundante variedade de noticias sobre os
aspectos da vida relixiosa, social e económica da súa
zona de influencia...
Este memorial, milagrosamente conservado, unha xoia da historiografía
galega do século XVIII encóntrase na actualidade no
arquivo do convento de San Francisco de Santiago.
O Padre Herosa merece ser recordado, non só como historiador
senón tamén como fervoroso predicador do que se conserva
un importantísimo libro de sermóns o que constitúe
non só unha valiosa testemuña documental dos métodos
misionais dos frades do mosteiro de Herbón senón que
pode considerarse un espléndido complemento da obra anterior
(Todo elo segundo José Luis Soto).
|
|
Cruceiro e Peto das Ánimas
|
|
Digno de recordar é tamén a figura D.
José de Goldar, nacido en San Cristovo de Briallos, que en
1.732 profesou como relixioso Franciscano, pasando ás misións
de América, onde foi un de los fundadores do Colexio de Chillán,
encomendándoselle a dirección no ano de 1.757. Sendo
misioneiro durante 25 anos. En 1.795 nomeóuselle Vice-Comisario
de Misións, escribindo un extenso informe sobre a situación
e progresos das misións entre os Araucanos de Chile (datos
segundo Couceiro Freijomil).
Estes personaxes honran ó Concello de Portas pero dunha maneira
especial á parroquia de Briallos berce do seu nacemento.
(Revista nº 2)
